Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

In 1977 doet Joost Smiers een proefschrift het licht zien over Cultuur in Nederland 1945-1955 waarin Rogier soms letterlijk wordt overgeschreven,31 en ook verder het radicale cliché niet wordt geschuwd. De niet mis te verstane politieke inzet van het boek is een aanval op het elitaire en bevoogdende karakter van de naoorlogse cultuurpolitiek. De voor een deel terechte kritiek hierop wordt echter ingesnoerd in dogmatische zekerheden over de culturele en politieke capaciteit van de ‘massa der bevolking’.32 De kortstondige minister van o k & w Van der Leeuw (p vd a), die deze elitaire cultuurpolitiek bij uitstek belichaamde, onderging sterk de invloed van het gedachtengoed van Banning. Het personalisme had een elitaire trek omdat het het volk afschilderde als dom, misleid, en verziekt door materialisme en normverval; aan leiders, overheden en vooral aan sterke persoonlijkheden zou de taak toevallen om deze normen weer bij te brengen.33 Steeds treft men dezelfde motieven aan. Michielse’s Socialistische Vorming, verschenen in het voor de Banning-kritiek zo vruchtbare jaar 1980, beschrijft op zijn beurt de geschiedenis van het Instituut voor Arbeidsontwikkeling (ivao) als een geschiedenis van depolitisering, verburgerlijking en verwatering van de proletarisch-marxistische vormingsconceptie, waarbij nogmaals het gezindheids- en cultuursocialisme van Hendrik de Man het moet ontgelden, en in het verlengde daarvan, het personalisme van 1 VAO-Voorzitter Brugmans en dat van diens vriend en geestverwant Banning.34 Een artikel van Sjoerd van Faassen met de veelzeggende titel ‘Ten koste van de helderheid’, beschrijft de vervanging van Bongers geesteskind De Socialistische Gids door Socialisme en Democratie in 1939 (met Banning, Brugmans en Van Gelderen als nieuwe redacteuren) in termen van een verwatering van Bongers ‘concrete’, politiek-economisch gerichte socialisme, dat het historisch materialisme trouw bleef, ten gunste van een analy tisch gebrekkig humanistisch en ethisch geïnspireerd socialisme dat ‘wegvlucht in vaagheden’. Bannings personalisme 148
wordt ook hier nauw gelieerd aan het corporatisme en een in principe antidemocratische gezindheid.35 O ok Luuk Wijmans’ overzicht van de ideologische over- gang van s d a p naar PvdA (eveneens uit 1980) wordt gekleurd door de notie van verburgerlijking en ‘verrechtsing’, gerekend vanuit de marxistische maatstaf van de klassenscheiding en de opheffing van de particuliere eigendom; een perspectief dat ook al te vinden was in Stuurmans inleiding in de marxistische politieke theorie uit 1978.36 De opmars van het gezindheids- en plansocialisme met zijn gradualisme, zijn beroep op volkseenheid en het algemeen belang, zijn vrijage met de middengroepen en de intellectuelen, zijn streven naar een brede volkspartij en zijn positieve houding tegenover de staat, worden opgevat als ideologisch verval, waarbij Banning in alle belangrijke scènes in een glansrol is te vinden.37 Zo geldt Banning in brede linkse kring als de doodgraver van het ware socialisme. Hij wordt weinig meer serieus genomen, en vanwege zijn godsdienstigheid meestal spoedig afgekat als ‘blije dominee’ (onlangs nog door hoofdredacteur John Jansen van Galen in zijn eigen Haagse Post). O ok in de recent verschenen geschiedenis van de PvdA, geschreven door Anet Bleich, redactrice van De Groene Amsterdammer; vindt men badinerende echo’s. Het mislukken van de Doorbraak en de NVB-gedachte wordt daar onder andere op rekening geschreven van het personalisme, dat vaag bleef, ‘hoe vaak de huis- ideoloog ds.W. Banning er ook over preekte, en hoeveel teksten voor beginselprogramma’s hij ook ontwierp, een stu- deerkamerprodukt’.38 Maar het is niet alleen het linkse journalistieke en academi sche establishment dat gebakken zit aan een dergelijke karika tuur. Tijd en Taak, het oude blad van Banning dat nog steeds bestaat, bevatte vorig jaar een verslag van een dag te Driebergen, waar een straat naar hem werd vernoemd en een forum plaatshad met Joop den U yl, len Dales en Joop van den Berg. Den U yl ging zo ver Bannings inbreng ‘een bijdrage uit een 149
Page 1 and 2:
Socialisme en gemeenten: het commun
Page 3 and 4:
H et negende jaarboek voor het demo
Page 5 and 6:
Het negende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8:
Inleiding
Page 9 and 10:
element uit de sociaal-democratisch
Page 11 and 12:
toekomstbeeld was in feite al in de
Page 13 and 14:
Het jaarboek bevat verder een besch
Page 15 and 16:
JOS PERRY Aanpakken wat mogelijk is
Page 17 and 18:
‘die arbeiders horen bij ons’,
Page 19 and 20:
de lokale overheden. Wat de sd ap t
Page 21 and 22:
sterk spreekt tot de massa der arbe
Page 23 and 24:
Geen wonder dat de sd ap in de prak
Page 25 and 26:
te brengen, die Wibaut en met hem d
Page 27 and 28:
zij dus allen voldoende garanties z
Page 29 and 30:
wekkend als men de totale sterkte v
Page 31 and 32:
vorm ings-politiek in socialistisch
Page 33 and 34:
zaken zoals grondpolitiek en erfpac
Page 35 and 36:
van wat socialisten oorspronkelijk
Page 37 and 38:
van de norm afweek, werden aparte c
Page 39 and 40:
was niet helemaal ongegrond. In het
Page 41 and 42:
Twee maanden later echter, in janua
Page 43 and 44:
‘catastrophe-politiek’—hij do
Page 45 and 46:
woordigers van Amsterdam, de partij
Page 47 and 48:
dan ooit. Inzet voor de partij was
Page 49 and 50:
van 1939—de laatste waaraan de sd
Page 51 and 52:
waren haar oprichters, op hun weg n
Page 53 and 54:
i8—De door mij gecursiveerde woor
Page 55 and 56:
★ integratie. Een biografische st
Page 57 and 58:
85—Tekst circulaire ‘De samenst
Page 59 and 60:
ging in het machtsvacuüm voorzien
Page 61 and 62:
het landelijke programma van dat ja
Page 63 and 64:
meentelijk programma van 1946 tot d
Page 65 and 66:
gelederen. Met name de toename van
Page 67 and 68:
111 Dejaren vijftig en zestig: de b
Page 69 and 70:
Als hoofdarchitect bij de afdeling
Page 71 and 72:
evorderen. Daartoe werd de wijkgeda
Page 73 and 74:
was nog geen aarzelen bij,’ zou t
Page 75 and 76:
Enschede (Wesselerbrink), Groningen
Page 77 and 78:
munistische vertegenwoordigingen wo
Page 79 and 80:
geen plaats was ingeruimd voor de b
Page 81 and 82:
ook van de lokale conflicten in de
Page 83 and 84:
voortzetting van het overloopbeleid
Page 85 and 86:
lingsmodel, waarvan de uitkomst nie
Page 87 and 88:
evorderlijk voor het onafhankelijk
Page 89 and 90:
Van ruimtelijke planning vernam men
Page 91 and 92:
links in de dagelijkse besturen de
Page 93 and 94:
In 1978 ontdooien de verhoudingen.
Page 95 and 96: Innovaties Was het in eerste instan
Page 97 and 98: schappelijke organisaties, de overh
Page 99 and 100: lijven, maar de omstandigheden ware
Page 101 and 102: uitengesloten als gevolg van werklo
Page 103 and 104: ió—‘Gemeentelijke democratie
Page 105 and 106: IDO WEIJERS Van ons en voor iederee
Page 107 and 108: die een korte periode van dynamiek
Page 109 and 110: Drie modellen van cultuurpolitiek
Page 111 and 112: lijn van Wibaut wordt door Boekman
Page 113 and 114: Wandervogel en de Sozialistische Ar
Page 115 and 116: massacultuur: zij brengt nationaal
Page 117 and 118: de massa ‘die denkt met het hart
Page 119 and 120: de Bachvereniging, die door cultive
Page 121 and 122: andere omroepverenigingen komt een
Page 123 and 124: a f’ de dienst uitmaken, maar het
Page 125 and 126: Buskes voert hij bij voorbeeld een
Page 127 and 128: De satire van ‘Zo is het’ betek
Page 129 and 130: 7—Zie J.Bank, Opkomst en ondergan
Page 131 and 132: Profiel
Page 133 and 134: In de tweede periode, die zich uits
Page 135 and 136: politieke richting van zijn partij
Page 137 and 138: praktisch van geenerlei beteekenis
Page 139 and 140: klassenstrijd tot socialistische me
Page 141 and 142: gie’, en zijn eis dat het sociali
Page 143 and 144: Banning’ als een ‘drijver’, d
Page 145: mee. Zij dachten daarbij te staan o
Page 149 and 150: schrijft Vorrink, geestelijk en pol
Page 151 and 152: halve collaboratie hij echter al in
Page 153 and 154: de macht en het daaruit voortvloeie
Page 155 and 156: vermogen om innerlijk recht te doen
Page 157 and 158: sociologie en psychologie, en zeker
Page 159 and 160: grond komt, en dat een moderne demo
Page 161 and 162: 7— O ok in vergelijking met het i
Page 163 and 164: den ‘als historiese en zedelijke
Page 165 and 166: menleving als oplichterij, De Arbei
Page 167 and 168: 41—Het Vrije Volk, 21-2-1953. Zie
Page 169 and 170: Personenregister Personalia auteurs
Page 171 and 172: Ees teren, van: 69 v, n 1 Enzensber
Page 173 and 174: Spelberg, E.J.: 122 Spiekman, Hendr
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?