Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

minder tot een elite; het maakt slechts dat men de aanspraken van zulk een elite met verdubbeld wantrouwen gaat bezien. Juist in het roepingsbesef, de zelfaanstelling en het zelfbeeld van belangeloze toewijding schuilen immers enkele van de meest opvallende gelijkenissen tussen de marxistische en cul- tuursocialistische voorhoedes: waar de een zichzelf verstaat als ‘fakkel van Gods levende waarheid’ die de opdracht heeft om ‘de Geest tot geldigheid te doen komen’ in de dagelijkse levensstrijd van het proletariaat, stoelt de ander zijn aanspraken op leiderschap over hetzelfde proletariaat op superieur wetenschappelijk inzicht in de onvermijdelijke uitkomst der klassenstrijd. In die zin zijn het ‘circulerende’, elkaar afwisselende elites wier legitimaties blijven binnen een zelfde grondstructuur, en die dus als medeplichtige rivalen strijden om dezelfde buit: het ‘bezit’ van de waarheid van het socialisme en daarmee ook om de ziel en het lichaam van de arbeidersklasse. O ok hier dienen we daarom te bedenken dat de oordeels- maatstaf niet kan worden gevonden bij een van de rivaliserende partijen, omdat beide partijen zoals gewoonlijk een scherp oog hebben voor de zwakten van de tegenstander, maar niet in staat zijn zichzelf ook daadwerkelijk door de ogen van die ander te zien. Dat wil in dit geval zeggen dat, in oppositie tegenover het ‘dienstbare’ zelfbeeld van beide, nadrukkelijker in rekening moet worden gebracht wat —met Van den Berg —kan worden aangeduid als de ‘kwade kant’ o f de ‘nachtzijde’ van de macht. Dan gaat het om het feit dat elitestreven onvermij delijk machtsstreven is en dat machtsstreven geen stootkracht kan ontwikkelen wanneer het niet door eigenbelang wordt gevoed; ook dat de primaire ongelijkheid die daarvan het gevolg is leidt tot een samenklontering van belangen en privileges die de elite in principe gevaarlijk maakt voor degene die zij in dienstbaarheid meent te vertegenwoordigen. Maar tegen het ‘nieuwlinkse’ gelijkheidsideaal in moet tegelijkertijd worden volgehouden dat culturele nieuwvorming niet zonder de ‘roeping’, de zelfaanstelling en de inspanning van elites van de 160
grond komt, en dat een moderne democratietheorie daarom altijd ‘selectionistisch’ moet zijn, een ‘elitetheorie van de democratie’. Dat laatste was in elk geval iets waar Banning zich, juist tegenover zijn marxistische tegenstanders, goed van bewust was; waar hij bij voorbeeld de democratie definieerde als ‘de erkenning dat heersers en onderdrukten moeten verdwijnen om plaats te maken voor leiders en geleiden’.59 Zo is Banning voor ons van grotere betekenis dan alleen als spiegel van zijn opponenten. Zonder het (op zijn minst) halve gelijk van het cultuursocialisme te erkennen en opnieuw te wegen, kan de huidige cultuurcrisis in het socialisme zelf niet eens worden waargenomen, laat staan worden opgelost; alleen al daarom is het nodig om de erfenis van Banning opnieuw te waarderen. Banning vond — en zei daarin Hendrik de Man na—dat serieuze theorievorming in het socialisme alleen mogelijk was wanneer men ‘door Marx was heengegaan’ in plaats van hem rechts o f links te laten liggen. Men kan deze uitdrukking nu een slag draaien en zeggen dat het theoretisch socialisme alleen een nieuw evenwicht zal vinden wanneer het ‘door Banning heen gaat’ en niet langer over hem heen loopt. Noten i—Zie Bertus Boivin e.a., Een verjongingskuur voor de Partij van de Arbeid. Opkomst, ontwikkeling en betekenis van Nieuw Links, Kluwer, Deventer 1978, p.42 over het ‘onideologische’ karakter van Nieuw Links. Zie ook de bijdragen van Van Thijn en Peper in Jan Bank & Stef Temming, Van brede visie tot smalle marge. Acht prominente socialisten over de s d a p en de PvdA, Sijthoff, Alphen aan de Rijn 1981. Den Uyls mening over het gebrek aan ideologisch niveau bij Nieuw Links is genoegzaam bekend. 2—Bij voorbeeld het slot van J.Th.J. van den Berg, ‘Het miskende tijdvak: de eerste twintig jaar van de P vdA ’, in Het 161
Page 1 and 2:
Socialisme en gemeenten: het commun
Page 3 and 4:
H et negende jaarboek voor het demo
Page 5 and 6:
Het negende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8:
Inleiding
Page 9 and 10:
element uit de sociaal-democratisch
Page 11 and 12:
toekomstbeeld was in feite al in de
Page 13 and 14:
Het jaarboek bevat verder een besch
Page 15 and 16:
JOS PERRY Aanpakken wat mogelijk is
Page 17 and 18:
‘die arbeiders horen bij ons’,
Page 19 and 20:
de lokale overheden. Wat de sd ap t
Page 21 and 22:
sterk spreekt tot de massa der arbe
Page 23 and 24:
Geen wonder dat de sd ap in de prak
Page 25 and 26:
te brengen, die Wibaut en met hem d
Page 27 and 28:
zij dus allen voldoende garanties z
Page 29 and 30:
wekkend als men de totale sterkte v
Page 31 and 32:
vorm ings-politiek in socialistisch
Page 33 and 34:
zaken zoals grondpolitiek en erfpac
Page 35 and 36:
van wat socialisten oorspronkelijk
Page 37 and 38:
van de norm afweek, werden aparte c
Page 39 and 40:
was niet helemaal ongegrond. In het
Page 41 and 42:
Twee maanden later echter, in janua
Page 43 and 44:
‘catastrophe-politiek’—hij do
Page 45 and 46:
woordigers van Amsterdam, de partij
Page 47 and 48:
dan ooit. Inzet voor de partij was
Page 49 and 50:
van 1939—de laatste waaraan de sd
Page 51 and 52:
waren haar oprichters, op hun weg n
Page 53 and 54:
i8—De door mij gecursiveerde woor
Page 55 and 56:
★ integratie. Een biografische st
Page 57 and 58:
85—Tekst circulaire ‘De samenst
Page 59 and 60:
ging in het machtsvacuüm voorzien
Page 61 and 62:
het landelijke programma van dat ja
Page 63 and 64:
meentelijk programma van 1946 tot d
Page 65 and 66:
gelederen. Met name de toename van
Page 67 and 68:
111 Dejaren vijftig en zestig: de b
Page 69 and 70:
Als hoofdarchitect bij de afdeling
Page 71 and 72:
evorderen. Daartoe werd de wijkgeda
Page 73 and 74:
was nog geen aarzelen bij,’ zou t
Page 75 and 76:
Enschede (Wesselerbrink), Groningen
Page 77 and 78:
munistische vertegenwoordigingen wo
Page 79 and 80:
geen plaats was ingeruimd voor de b
Page 81 and 82:
ook van de lokale conflicten in de
Page 83 and 84:
voortzetting van het overloopbeleid
Page 85 and 86:
lingsmodel, waarvan de uitkomst nie
Page 87 and 88:
evorderlijk voor het onafhankelijk
Page 89 and 90:
Van ruimtelijke planning vernam men
Page 91 and 92:
links in de dagelijkse besturen de
Page 93 and 94:
In 1978 ontdooien de verhoudingen.
Page 95 and 96:
Innovaties Was het in eerste instan
Page 97 and 98:
schappelijke organisaties, de overh
Page 99 and 100:
lijven, maar de omstandigheden ware
Page 101 and 102:
uitengesloten als gevolg van werklo
Page 103 and 104:
ió—‘Gemeentelijke democratie
Page 105 and 106:
IDO WEIJERS Van ons en voor iederee
Page 107 and 108: die een korte periode van dynamiek
Page 109 and 110: Drie modellen van cultuurpolitiek
Page 111 and 112: lijn van Wibaut wordt door Boekman
Page 113 and 114: Wandervogel en de Sozialistische Ar
Page 115 and 116: massacultuur: zij brengt nationaal
Page 117 and 118: de massa ‘die denkt met het hart
Page 119 and 120: de Bachvereniging, die door cultive
Page 121 and 122: andere omroepverenigingen komt een
Page 123 and 124: a f’ de dienst uitmaken, maar het
Page 125 and 126: Buskes voert hij bij voorbeeld een
Page 127 and 128: De satire van ‘Zo is het’ betek
Page 129 and 130: 7—Zie J.Bank, Opkomst en ondergan
Page 131 and 132: Profiel
Page 133 and 134: In de tweede periode, die zich uits
Page 135 and 136: politieke richting van zijn partij
Page 137 and 138: praktisch van geenerlei beteekenis
Page 139 and 140: klassenstrijd tot socialistische me
Page 141 and 142: gie’, en zijn eis dat het sociali
Page 143 and 144: Banning’ als een ‘drijver’, d
Page 145 and 146: mee. Zij dachten daarbij te staan o
Page 147 and 148: wordt ook hier nauw gelieerd aan he
Page 149 and 150: schrijft Vorrink, geestelijk en pol
Page 151 and 152: halve collaboratie hij echter al in
Page 153 and 154: de macht en het daaruit voortvloeie
Page 155 and 156: vermogen om innerlijk recht te doen
Page 157: sociologie en psychologie, en zeker
Page 161 and 162: 7— O ok in vergelijking met het i
Page 163 and 164: den ‘als historiese en zedelijke
Page 165 and 166: menleving als oplichterij, De Arbei
Page 167 and 168: 41—Het Vrije Volk, 21-2-1953. Zie
Page 169 and 170: Personenregister Personalia auteurs
Page 171 and 172: Ees teren, van: 69 v, n 1 Enzensber
Page 173 and 174: Spelberg, E.J.: 122 Spiekman, Hendr
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?