Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

vallen wel regelmatig klaagzangen te vernemen, bij voorbeeld
in de kolommen van het PvdA-bestuurdersblad De Gemeente,
maar de toonzetting is nu heel wat gematigder dan voorheen.
Met prominente partijgenoten in het kabinet was er iets wezenlijks
veranderd voor de socialistische gemeentebestuurders.
De noodkreten vonden nu in elk geval een partij genootschappelijk
oor. De Noodvoorziening, die PvdA-minister van
Financiën P. Lieftinck in 1947 trof, waardoor de gemeenten
enig financieel uitzicht werd geboden, werd dan ook dankbaar
verwelkomd als een illustratie van de veranderde verhoudingen.
Gezindheidssocialisme
Bestuurlijke en financiële onmacht en de verschuiving van de
politieke aandacht naar ‘onze’ ministers in het kabinet hadden
de socialistische gemeentepolitiek enigszins de glans ontnomen,
waarmee zij in vooroorlogse decennia was omringd.
Wethouders met landelijke uitstraling o f bekendheid als Wi-
baut, De Miranda, Drees o f Boekman dienden zich evenmin
aan in de eerste naoorlogse periode. Maar de gemeentebestuurders
hadden nog meer redenen om zich naar het tweede
plan verwezen te voelen. In het landelijke verkiezingsprogramma
van 1946 sprak de PvdA zich weliswaar uit voor ‘bevordering
der zelfwerkzaamheid in gewesten en gemeenten’,
maar pleitte in één adem voor overdracht van bevoegdheden
naar ‘nieuwe organen voor het beroeps- en bedrijfsleven’ onder
leiding van overheid, ondernemers en arbeiders gezamenlijk.
In kringen van de PvdA-gemeentebestuurders wordt
begrijpelijkerwijs met enig misprijzen gesproken over deze
verschuiving van territoriale naar functionele decentralisatie,
al leken zij zich wel bij deze ontwikkeling neer te
leggen.2
Maar de verduistering van het traditionele perspectief zou
niet tot berusting o f passiviteit leiden. De maatschappelijke
ontwikkeling analyserend komen de opstellers van het ge­
63