Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

het landelijke programma van dat jaar is ook hier ‘herstel en
vernieuwing’ de centrale leus. Begrippen, zo leert de Toelichting,
die in eikaars verlengde moeten worden gezien. In het
herstel zal tevens de wil tot vernieuwing tot uitdrukking
moeten komen. ‘Niemand denkt eraan onze verwoeste steden
in hun oude gedaante weer te gaan opbouwen. Ruim en fris,
gezond en schoon willen wij hen zien herrijzen; de oude slop­
pen en stegen wenst niemand terug.’
Het vooroorlogs functioneel idealisme herkent men ook in
de paragraaf over volkshuisvesting en stedebouw. Zeker, de
eisen voor de woningen konden de eerstkomende jaren niet
te hoog worden gesteld; bovendien hadden de gemeenten
zich te voegen naar een nationaal bouwprogramma. Maar
de ruimtelijke kwaliteit mocht niet uit het oog worden verloren.
De (tijdelijke) soberheid mocht daarom niet van toepassing
zijn op de wederopbouw- en uitbreidingsplannen.
Deze bepalen immers ‘het uiterlijk aanzien van de gemeente
voor eeuwen en wij zouden schromelijk tekortschieten in
onze verplichtingen tegenover het nageslacht wanneer wij
hier niet het beste gaven wat in het bereik der mogelijkheden
ligt’.
Herinnerd wordt nog eens aan de ‘triomfen’ op het gebied
van de volkshuisvesting, die in vorige decennia mochten worden
gevierd. ‘De gemeentebestuurders van thans hebben een
eer op te houden tegenover hun voorgangers. Zij waren de
pioniers, wij hebben voort te bouwen in hun geest: steeds
ruimer en doelmatiger woningen, steeds beter doordachte
uitbreidingsplannen.’
Was de politieke wil dus volop aanwezig om vast te houden
aan vooroorlogse verworvenheden, voorlopig zouden de
middelen hiervoor ontbreken. De financiële positie van de
gemeenten was in 1946-1947 allerbelabberdst. En een bijkomende
handicap vormde de wel zeer geringe speelruimte; wederopbouw
en volkshuisvesting werden nauwgezet door de
centrale overheid geregisseerd. Over dit Haagse centralisme
62