Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting
Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting
Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
7— O ok in vergelijking met <strong>het</strong> in 1983 verschenen boek <strong>van</strong><br />
Bart Tromp; zie mijn kritische bespreking ‘Een kathe<strong>de</strong>rso-<br />
cialist over Karl Marx’ in Socialisme en Democratie, 1983, no. 10.<br />
8—Franc <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Goes, on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> veelzeggen<strong>de</strong> titel ‘De toegeworpen<br />
handschoen’, Het Volk, 24-10-1927. Een meer onmid<strong>de</strong>llijke<br />
oorzaak <strong>van</strong> Van <strong>de</strong>r Goes’ eerste artikel is misschien<br />
<strong>de</strong> brief <strong>van</strong> Hendrik <strong>de</strong> Man, voorgelezen op <strong>het</strong><br />
Congres en gepubliceerd in Het Volk op 15-10-1927. Wat Karl<br />
Kautsky is voor Van <strong>de</strong>r Goes, is De Man dan al twee jaar,<br />
sinds <strong>de</strong> verschijning <strong>van</strong> zijn Zur Psychologie <strong>de</strong>s Sozialismus,<br />
voor Banning, die juist in <strong>de</strong>ze maan<strong>de</strong>n enkele voordrachten<br />
houdt over <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse vertaling <strong>van</strong> <strong>het</strong> boek (Arnhem,<br />
1927). De Man, die <strong>het</strong> Congres niet bijwonen kan, maakt ‘zijn<br />
hartelijke wenschen <strong>van</strong> welgelukken’ over, en benadrukt dat,<br />
gegeven <strong>de</strong> ontnuchtering omtrent <strong>de</strong> motiveren<strong>de</strong> kracht<br />
<strong>van</strong> <strong>het</strong> economisch klassenbelang en <strong>het</strong> politiek machtsstreven,<br />
nieuwe stuwkracht moet wor<strong>de</strong>n gevon<strong>de</strong>n in <strong>het</strong> bewust<br />
maken <strong>van</strong> ethische motieven, ‘die <strong>van</strong> in <strong>de</strong>n beginne,<br />
ofschoon grooten<strong>de</strong>els onbewust, <strong>het</strong> socialisme <strong>de</strong> beteeke-<br />
nis en <strong>de</strong> kracht <strong>van</strong> een waarlijk religieuze beweging hebben<br />
gegeven’.<br />
9“ ‘De strijd om <strong>het</strong> religieus socialisme’, Het Volk, 11-11-<br />
1927. Zie hoe <strong>de</strong> generatiekloof tussen Van <strong>de</strong>r Goes en Banning<br />
ook in <strong>de</strong> spelling <strong>van</strong> <strong>het</strong> Ne<strong>de</strong>rlands zichtbaar wordt.<br />
O ok hier zegeviert <strong>de</strong> Hegeliaanse ironie <strong>de</strong>r geschie<strong>de</strong>nis: <strong>de</strong><br />
‘nieuwlinkse’ kritiek op Banning c.s. zal zich bedienen <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong>, anno 1988 weer in onbruik geraakte, ‘nieuwerwetse’<br />
spelling.<br />
10—Van <strong>de</strong>r Goes, ‘Een na<strong>de</strong>re verklaring gevraagd’, Het<br />
Volk, 10-12-1928. Zie ook J. <strong>de</strong> Jager in een commentariëren<strong>de</strong><br />
artikelenserie over <strong>de</strong> discussie, jan.-febr. 1928, waarin <strong>de</strong>ze<br />
on<strong>de</strong>r meer opmerkt dat <strong>het</strong> marxisme <strong>het</strong> religieus socialis<br />
me alleen kan dul<strong>de</strong>n als <strong>het</strong> zelf <strong>de</strong> lei<strong>de</strong>n<strong>de</strong> theorie in <strong>de</strong> be<br />
weging blijft. Historisch materialisme en religieus socialisme<br />
sluiten elkaar uit: als <strong>de</strong>ze wezenlijke strekking niet wordt<br />
163