Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

ol met betrekking tot de volkshuisvesting en de levensmiddelenvoorziening. De wereldoorlog en de revoluties (en pseudo-revoluties: Troelstra!) die in de jaren 1914-1919 het aanzien van de wereld veranderden, hadden het debat over de weg naar het socialisme opnieuw actueel gemaakt. Hoe paste de gemeentepolitiek daarin? Kon de sd ap tegelijk de partij van de revolutie zijn en die van de hervormingsarbeid, ‘het werk van eiken dag’?14 Juist nu vragen als deze de gemoederen beroerden, was er behoefte aan een program dat méér was dan een verlanglijstje. Gezien de polsslag van de tijd zou het gemeentewerk van de sd ap ‘zeker nog meer doelbewust socialistisch’15 moeten worden dan voorheen. In het nieuwe gemeenteprogram was dan ook, behalve een herziene en uitgebreide versie van het eisenpakket van 1899, een inleiding opgenomen over het karakter van de sociaal-democratische gemeentepolitiek. De tekst begon met een ontkenning: ‘De sociaal-democratische gemeentepolitiek stelt zich niet ten doel in de een o f andere gemeente het socialisme te vestigen.’ Deze vaststelling was op zichzelf niet nieuw; ze was geheel in overeenstemming met de teneur van een resolutie over gemeentepolitiek die de Socialistische Internationale reeds in 1900 had aangenomen. Kon de gemeente, hoe rood ook, dus geen socialisme brengen, wel konden hervormingen op gemeentelijk terrein de socialistische samenleving voorbereiden en benaderen: een gedachte uit de resolutie van 1900 die we eveneens terugvin- den in het program van 1919. Door ‘het inrichten en beheeren van allerlei instellingen ter voorziening in de behoeften der ingezetenen [...] bevordert de sociaal-democratische gemeentepolitiek de socialistische gedachte; werkt zij mede tot versterking van het besef van de noodzakelijkheid eener socialistische regeling’, en wanneer de sociaal-democratie op een o f meer terreinen der gemeentelijke bemoeienis een leidende rol zou kunnen veroveren—geen irreëel perspectief, in april 1919! —‘dan ligt daarin een machtige propaganda van eiken dag, die 21
sterk spreekt tot de massa der arbeiders’. Geheel in de lijn der sociaal-democratische traditie gingen hervormingsarbeid en propaganda voor de vervanging van de kapitalistische maatschappij door een socialistische in deze formuleringen hand in hand. ‘Er hoeft niet gekozen te worden tusschen het kleine en groote werk. Zij hooren onverbrekelijk samen,’ zoals Franc van der Goes zei.16 En op papier waren de reëel bestaande tegenstellingen in de partij inderdaad te verzoenen. Vrijwel zonder tegenstand en zonder hoofdelijke stemming nam het ‘eenheidscongres’ het nieuwe gemeenteprogram aan. Toen acht jaar later, in 1927, wederom een partijcongres zich over een programtekst boog, was de gang van zaken ongeveer dezelfde. Het ontwerp volgde in grote lijnen het program van 1919 en voegde hier en daar punten toe, onder meer over de welvaartsbevordering op het platteland. De inleiding van 1919 bleef in haar hoofdlijnen onveranderd. ‘In het oude programma begon zij echter met eene ontkenning’, aldus Ed. Polak tijdens het congres, ‘nl. dat de sociaal-democratische gemeentepolitiek zich niet ten doel kan stellen, in de een o f andere gemeente het socialisme te vestigen. Daarna kwam eerst de meer positieve doelstelling. Wij vonden het beter het omgekeerde te doen en het positieve voorop te stellen.’17 Een kleine maar betekenisvolle ingreep. Datzelfde geldt voor een toevoeging in de formulering over de propagandis tische betekenis van de socialistische gemeentepolitiek. ‘Ge lukt het om de sociaaldemocratische gemeentepolitiek op één o f meer dezer gebieden de leiding te doen geven, dan is daarmede niet alleen in sociaal opzicht belangrijk werk gedaan, maar dan ligt daarin ook een machtige propaganda van eiken dag, die sterk spreekt tot de massa der arbeiders.’18 Sedert het congres van 1919, acht jaar eerder, was het poli tieke klimaat veranderd. In plaats van de wereldrevolutie en de vestiging van het socialisme beleefde de wereld een herstel van het kapitalisme. In Nederland hadden de confessionele partijen hun positie in het parlement versterkt. Intussen was 22
Page 1 and 2: Socialisme en gemeenten: het commun
Page 3 and 4: H et negende jaarboek voor het demo
Page 5 and 6: Het negende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8: Inleiding
Page 9 and 10: element uit de sociaal-democratisch
Page 11 and 12: toekomstbeeld was in feite al in de
Page 13 and 14: Het jaarboek bevat verder een besch
Page 15 and 16: JOS PERRY Aanpakken wat mogelijk is
Page 17 and 18: ‘die arbeiders horen bij ons’,
Page 19: de lokale overheden. Wat de sd ap t
Page 23 and 24: Geen wonder dat de sd ap in de prak
Page 25 and 26: te brengen, die Wibaut en met hem d
Page 27 and 28: zij dus allen voldoende garanties z
Page 29 and 30: wekkend als men de totale sterkte v
Page 31 and 32: vorm ings-politiek in socialistisch
Page 33 and 34: zaken zoals grondpolitiek en erfpac
Page 35 and 36: van wat socialisten oorspronkelijk
Page 37 and 38: van de norm afweek, werden aparte c
Page 39 and 40: was niet helemaal ongegrond. In het
Page 41 and 42: Twee maanden later echter, in janua
Page 43 and 44: ‘catastrophe-politiek’—hij do
Page 45 and 46: woordigers van Amsterdam, de partij
Page 47 and 48: dan ooit. Inzet voor de partij was
Page 49 and 50: van 1939—de laatste waaraan de sd
Page 51 and 52: waren haar oprichters, op hun weg n
Page 53 and 54: i8—De door mij gecursiveerde woor
Page 55 and 56: ★ integratie. Een biografische st
Page 57 and 58: 85—Tekst circulaire ‘De samenst
Page 59 and 60: ging in het machtsvacuüm voorzien
Page 61 and 62: het landelijke programma van dat ja
Page 63 and 64: meentelijk programma van 1946 tot d
Page 65 and 66: gelederen. Met name de toename van
Page 67 and 68: 111 Dejaren vijftig en zestig: de b
Page 69 and 70: Als hoofdarchitect bij de afdeling
Page 71 and 72:
evorderen. Daartoe werd de wijkgeda
Page 73 and 74:
was nog geen aarzelen bij,’ zou t
Page 75 and 76:
Enschede (Wesselerbrink), Groningen
Page 77 and 78:
munistische vertegenwoordigingen wo
Page 79 and 80:
geen plaats was ingeruimd voor de b
Page 81 and 82:
ook van de lokale conflicten in de
Page 83 and 84:
voortzetting van het overloopbeleid
Page 85 and 86:
lingsmodel, waarvan de uitkomst nie
Page 87 and 88:
evorderlijk voor het onafhankelijk
Page 89 and 90:
Van ruimtelijke planning vernam men
Page 91 and 92:
links in de dagelijkse besturen de
Page 93 and 94:
In 1978 ontdooien de verhoudingen.
Page 95 and 96:
Innovaties Was het in eerste instan
Page 97 and 98:
schappelijke organisaties, de overh
Page 99 and 100:
lijven, maar de omstandigheden ware
Page 101 and 102:
uitengesloten als gevolg van werklo
Page 103 and 104:
ió—‘Gemeentelijke democratie
Page 105 and 106:
IDO WEIJERS Van ons en voor iederee
Page 107 and 108:
die een korte periode van dynamiek
Page 109 and 110:
Drie modellen van cultuurpolitiek
Page 111 and 112:
lijn van Wibaut wordt door Boekman
Page 113 and 114:
Wandervogel en de Sozialistische Ar
Page 115 and 116:
massacultuur: zij brengt nationaal
Page 117 and 118:
de massa ‘die denkt met het hart
Page 119 and 120:
de Bachvereniging, die door cultive
Page 121 and 122:
andere omroepverenigingen komt een
Page 123 and 124:
a f’ de dienst uitmaken, maar het
Page 125 and 126:
Buskes voert hij bij voorbeeld een
Page 127 and 128:
De satire van ‘Zo is het’ betek
Page 129 and 130:
7—Zie J.Bank, Opkomst en ondergan
Page 131 and 132:
Profiel
Page 133 and 134:
In de tweede periode, die zich uits
Page 135 and 136:
politieke richting van zijn partij
Page 137 and 138:
praktisch van geenerlei beteekenis
Page 139 and 140:
klassenstrijd tot socialistische me
Page 141 and 142:
gie’, en zijn eis dat het sociali
Page 143 and 144:
Banning’ als een ‘drijver’, d
Page 145 and 146:
mee. Zij dachten daarbij te staan o
Page 147 and 148:
wordt ook hier nauw gelieerd aan he
Page 149 and 150:
schrijft Vorrink, geestelijk en pol
Page 151 and 152:
halve collaboratie hij echter al in
Page 153 and 154:
de macht en het daaruit voortvloeie
Page 155 and 156:
vermogen om innerlijk recht te doen
Page 157 and 158:
sociologie en psychologie, en zeker
Page 159 and 160:
grond komt, en dat een moderne demo
Page 161 and 162:
7— O ok in vergelijking met het i
Page 163 and 164:
den ‘als historiese en zedelijke
Page 165 and 166:
menleving als oplichterij, De Arbei
Page 167 and 168:
41—Het Vrije Volk, 21-2-1953. Zie
Page 169 and 170:
Personenregister Personalia auteurs
Page 171 and 172:
Ees teren, van: 69 v, n 1 Enzensber
Page 173 and 174:
Spelberg, E.J.: 122 Spiekman, Hendr
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?