Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

More documents

Recommendations

Info

SDAP-rapporten Nieuwe Organen uit 1931 en Het Staatkundig Stelsel der Sociaal-Democratie uit 1936. Van de laatste commissie is ook Banning initiatiefnemer en lid. In beide rapporten wordt de klassieke marxistische staatstheorie honderdtachtig graden gedraaid en, in nauwe aansluiting bij het Franse néosocialisme, gepleit voor een sterke staat en voor corporatieve decentralisatie. Van der Goes van Naters werkt in de vooroorlogse jaren voortdurend mee aan het vormingswerk in Bentveld, en lijkt Banning op alle wezenlijke punten na te staan, ook in zijn doorbraakstreven en contacten met vernieuwingsbewegingen in andere dan socialistische kring. Tot en met hun beider gedwongen verblijf in het gijzelaarskamp te St. Michielsgestel, waar Van der Goes van Naters doorgaat met lezingen over de ‘organische staatsbouw’ en het democra tisch corporatisme, lijkt hij zich volledig in de Banning-sfeer thuis te voelen. Het is dan ook bevreemdend dat hij zich in naoorlogse uitingen, het scherpst in zijn in 1980 verschenen memoires Met en tegen de tijd, bekeerd blijkt te hebben tot een vorm van salon- marxisme dat op de schaal van het polderland zijn eigen ge schiedenis herschrijft. Banning wordt nu op raillerende toon beticht van wat vóór de oorlog gezamenlijke o f verwante standpunten waren, en beschouwd als eigenlijke aanjager van de ‘harmoniegedachte’, die hijzelf ongezond achtte maar toch slikte bij zijn toetreden tot de PvdA in 1946. Zoals gewoonlijk het ad hominem-argument niet schuwend, schildert hij Ban ning als ‘een wat ijdele man met een m erkwaardig fascineren de invloed’, die met zijn personalistisch socialisme allerlei doorbraakidealisten naar de PvdA lokte, die daar eigenlijk niet thuishoorden. Bannings tegen het corporatisme aanleu nende idee van een ‘rechtsorde van de arbeid’ noemt hij een ‘wanbegrip’ en ‘onzinnig’; het is zonder meer spijtig dat de PvdA die ‘wonderlijke erfenis’ van de rooie dominee nog zo lang moest beheren.23 O ok in zijn herinneringen schildert hij ‘de o zo christelijke 144
Banning’ als een ‘drijver’, die met zijn ‘algemeen ethisch gepraat’ vooral de dames wist te boeien.24 Wonderlijk selectief wordt zijn taalgebruik bij voorbeeld waar het gaat om de invloed van Jaurès op de Nederlandse sociaal-democratie. Daarvan zegt hij terecht dat die niet moet worden onderschat: vanaf 1937 is diens invloed duidelijk waarneembaar in het partijprogramma. De programcommissie van 1937 bevatte minstens drie ‘jaurèsisten’, onder wie Wiardi Beekman, Brugmans en hijzelf.25 Maar Van der Goes zwijgt zeer luidruchtig over Banning, auteur van het proefschrift Jaurès als denker uit 1931, en gaat geheel voorbij aan de enorme invloed van Hendrik de Man, de eigenlijke herontdekker van Jaurès, op Banning, Brugmans, Vorrink en vele andere ‘jongere’ revisionisten, inclusief hemzelf. Voor Hendrik de Man heeft Van der Goes trouwens een speciale naoorlogse allergie ontwikkeld, die hem blind om zich heen doet maaien zodra diens naam ergens valt.26 Maar het begin van de retrospectieve Banning-kritiek is niet te vinden bij zijn generatiegenoot en voormalige medestander. Het zijn deze in 1968 geschreven journalistieke regels die Bannings reputatie voor lange tijd lijken vast te leggen: ‘De politieke en maatschappelijke ontwikkeling van Nederland na 1945 is voor een zeer belangrijk deel bepaald door de geschriften, redevoeringen en de leidinggevende aktiviteiten van een man, die zonder dat hij van zijn christelijke inspiratie een geheim maakte en zijn predikantentoga aflegde, als chef-ideoloog van de nieuwe socialistische partij, de PvdA, is erkend.’ Aldus begint Jan Rogier zijn requisitoir, oorspronkelijk als onderdeel van een geruchtmakende artikelenserie in Vrij Ne derland, die in 1980 gebundeld wordt in Een zondagskind in de politiek en andere christenen.27 In een suggestieve, vaak smalende stijl en door middel van een selectief en tendentieus citaatge- bruik wordt Banning neergezet als de kwade genius van het 145
Page 1 and 2:
Socialisme en gemeenten: het commun
Page 3 and 4:
H et negende jaarboek voor het demo
Page 5 and 6:
Het negende jaarboek voor het democ
Page 7 and 8:
Inleiding
Page 9 and 10:
element uit de sociaal-democratisch
Page 11 and 12:
toekomstbeeld was in feite al in de
Page 13 and 14:
Het jaarboek bevat verder een besch
Page 15 and 16:
JOS PERRY Aanpakken wat mogelijk is
Page 17 and 18:
‘die arbeiders horen bij ons’,
Page 19 and 20:
de lokale overheden. Wat de sd ap t
Page 21 and 22:
sterk spreekt tot de massa der arbe
Page 23 and 24:
Geen wonder dat de sd ap in de prak
Page 25 and 26:
te brengen, die Wibaut en met hem d
Page 27 and 28:
zij dus allen voldoende garanties z
Page 29 and 30:
wekkend als men de totale sterkte v
Page 31 and 32:
vorm ings-politiek in socialistisch
Page 33 and 34:
zaken zoals grondpolitiek en erfpac
Page 35 and 36:
van wat socialisten oorspronkelijk
Page 37 and 38:
van de norm afweek, werden aparte c
Page 39 and 40:
was niet helemaal ongegrond. In het
Page 41 and 42:
Twee maanden later echter, in janua
Page 43 and 44:
‘catastrophe-politiek’—hij do
Page 45 and 46:
woordigers van Amsterdam, de partij
Page 47 and 48:
dan ooit. Inzet voor de partij was
Page 49 and 50:
van 1939—de laatste waaraan de sd
Page 51 and 52:
waren haar oprichters, op hun weg n
Page 53 and 54:
i8—De door mij gecursiveerde woor
Page 55 and 56:
★ integratie. Een biografische st
Page 57 and 58:
85—Tekst circulaire ‘De samenst
Page 59 and 60:
ging in het machtsvacuüm voorzien
Page 61 and 62:
het landelijke programma van dat ja
Page 63 and 64:
meentelijk programma van 1946 tot d
Page 65 and 66:
gelederen. Met name de toename van
Page 67 and 68:
111 Dejaren vijftig en zestig: de b
Page 69 and 70:
Als hoofdarchitect bij de afdeling
Page 71 and 72:
evorderen. Daartoe werd de wijkgeda
Page 73 and 74:
was nog geen aarzelen bij,’ zou t
Page 75 and 76:
Enschede (Wesselerbrink), Groningen
Page 77 and 78:
munistische vertegenwoordigingen wo
Page 79 and 80:
geen plaats was ingeruimd voor de b
Page 81 and 82:
ook van de lokale conflicten in de
Page 83 and 84:
voortzetting van het overloopbeleid
Page 85 and 86:
lingsmodel, waarvan de uitkomst nie
Page 87 and 88:
evorderlijk voor het onafhankelijk
Page 89 and 90:
Van ruimtelijke planning vernam men
Page 91 and 92: links in de dagelijkse besturen de
Page 93 and 94: In 1978 ontdooien de verhoudingen.
Page 95 and 96: Innovaties Was het in eerste instan
Page 97 and 98: schappelijke organisaties, de overh
Page 99 and 100: lijven, maar de omstandigheden ware
Page 101 and 102: uitengesloten als gevolg van werklo
Page 103 and 104: ió—‘Gemeentelijke democratie
Page 105 and 106: IDO WEIJERS Van ons en voor iederee
Page 107 and 108: die een korte periode van dynamiek
Page 109 and 110: Drie modellen van cultuurpolitiek
Page 111 and 112: lijn van Wibaut wordt door Boekman
Page 113 and 114: Wandervogel en de Sozialistische Ar
Page 115 and 116: massacultuur: zij brengt nationaal
Page 117 and 118: de massa ‘die denkt met het hart
Page 119 and 120: de Bachvereniging, die door cultive
Page 121 and 122: andere omroepverenigingen komt een
Page 123 and 124: a f’ de dienst uitmaken, maar het
Page 125 and 126: Buskes voert hij bij voorbeeld een
Page 127 and 128: De satire van ‘Zo is het’ betek
Page 129 and 130: 7—Zie J.Bank, Opkomst en ondergan
Page 131 and 132: Profiel
Page 133 and 134: In de tweede periode, die zich uits
Page 135 and 136: politieke richting van zijn partij
Page 137 and 138: praktisch van geenerlei beteekenis
Page 139 and 140: klassenstrijd tot socialistische me
Page 141: gie’, en zijn eis dat het sociali
Page 145 and 146: mee. Zij dachten daarbij te staan o
Page 147 and 148: wordt ook hier nauw gelieerd aan he
Page 149 and 150: schrijft Vorrink, geestelijk en pol
Page 151 and 152: halve collaboratie hij echter al in
Page 153 and 154: de macht en het daaruit voortvloeie
Page 155 and 156: vermogen om innerlijk recht te doen
Page 157 and 158: sociologie en psychologie, en zeker
Page 159 and 160: grond komt, en dat een moderne demo
Page 161 and 162: 7— O ok in vergelijking met het i
Page 163 and 164: den ‘als historiese en zedelijke
Page 165 and 166: menleving als oplichterij, De Arbei
Page 167 and 168: 41—Het Vrije Volk, 21-2-1953. Zie
Page 169 and 170: Personenregister Personalia auteurs
Page 171 and 172: Ees teren, van: 69 v, n 1 Enzensber
Page 173 and 174: Spelberg, E.J.: 122 Spiekman, Hendr
show all

Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?