Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

lingsmodel, waarvan de uitkomst niet op voorhand vaststaat.
In de derde fase van het politiseringsproces staan alternatieve
programma’s van partijen o f combinaties van partijen ‘duidelijk
en fundamenteel’ tegenover elkaar. In zo’n constellatie
zouden de winnende partijen alle wethouderszetels gaan bezetten,
onderhandelingen zijn niet meer nodig. Met nadruk
waarschuwt de WBS-commissie er echter voor dat een derge­
lijke machtsgreep ongewenst is, zolang niet gesproken kan
worden van fundamentele verschillen van opvatting.
O ok een tweede hervormingsvoorstel van de commissie,
het pleidooi voor een door de raad gekozen burgemeester,
betekende een inbreuk op het bestel. Overigens had op het
moment dat het WBS-rapport verscheen het raads- en statencongres
van de partij er al voor gezorgd dat de gekozen burgemeester
een programmapunt was geworden. Grote praktische
gevolgen had dit allemaal niet, omdat een politieke
meerderheid in de Tweede Kamer niet bereid was om de gekozen
burgemeester wettelijk mogelijk te maken. O ok in 1988
is dit overigens nog steeds de situatie.
Veranderingen in departijcultuur
De politisering van het bestuur was bedoeld om de dominantie
van b& w en de hoofdambtenaren te doorbreken. Aldus
zou het primaat van de kiezer en van de raad worden hersteld.
In dit nieuwe bestel was het vooral de positie van de wethouders
die veranderde. De binding aan een partij- en collegepro­
gramma reduceerde hun handelingsvrijheid niet onaanzienlijk,
wat vooral problemen gaf als zich ‘nieuwe omstandighe­
den’ voordeden o f wanneer de werkelijkheid zich toch anders
gedroeg dan het programma voorschreef. Naarmate de pro­
gramma’s gedetailleerder werden deed dit probleem zich
uiteraard vaker voor.
Fractie en afdeling beschouwden het daarbij als hun taak er
nauwgezet op toe te zien dat de wethouders niet al te vrijmoedig
opereerden o f te gemakkelijk compromissen sloten met
86