Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

vorm ings-politiek in socialistische richting’41 en bovendien
de eisen van de propaganda niet in het gedrang kwamen, dan
m ocht een SDAP-fractie ook als minderheid een wethouders-
post aanvaarden.
Dat de richtlijnen van 1919, bijgesteld in 1923, in de praktijk
steeds soepeler werden toegepast, bleek in 1927. Had het partijbestuur
acht jaar tevoren de afdelingen in het zuiden nog
ernstig ontraden in de colleges van B & w te stappen, nu klonken
er heel andere geluiden. Brunssum werd aangespoord ‘er
alles op te zetten om in de dagelijksche leiding der gemeentezaken
betrokken te worden’. Tegen de gang van zaken in N ijmegen,
waar de sd ap zonder program o f welke voorwaarde
dan ook in het college was gestapt, had het partijbestuur geen
bezwaren. De Tilburgse sd ap moest zelfs verantwoorden
waarom zij bij de wethoudersverkiezing haar steun aan de
R.K. Volkspartij had onthouden.42 De politieke verdeeldheid
van de katholieken onderling moest immers juist worden
geëxploiteerd. In Gouda kwam het zelfs tot een college van
sociaal-democraten en katholiek-democraten. De ‘antithese’
was ook op plaatselijk niveau geen vanzelfsprekendheid
meer.
De zo gewenste eenheid van optreden kwam intussen niet
tot stand. Er waren zoals altijd rekkelijken en preciezen. De
scheidslijnen liepen niet zelden dwars door afdelingen en
fracties heen. Dan waren er nog de persoonlijke ambities. De
partijleiding mocht blij zijn als zij bij plaatselijke moeilijkhe­
den al te grote schade kon voorkomen.
In 1931 werden er weer raadsverkiezingen gehouden. Het
totale aantal SDAP-gemeenteraadsleden steeg met ruim tweehonderd
naar 1343; de groei kwam vooral van de kleinere gemeenten.
Het partijbestuur besloot, de afdelingen en raads­
fracties voortaan zelf te laten uitmaken o f het aanvaarden van
wethouderszetels in het belang der partij was. Want hoe kon
men vanuit Amsterdam die enorme verscheidenheid aan
plaatselijke situaties beoordelen? Bovendien hadden de afde­
32