Download de pdf van het jaarboek. - Wiardi Beckman Stichting

Het begint langzamerhand een gemeenplaats te worden om
vast te stellen dat de PvdA zich het overgrote deel van haar geschiedenis
in de oppositie heeft bevonden. De partij is nu
tweeënveertig jaar oud. De eerste twaalf jaar speelt ze een dominerende
rol in de landsregering. Na 1958 blijkt ze ongewild
natuurlijke oppositiepartij te zijn geworden. Afgezien van de
kortstondige kabinetten C als/Vondeling (1965-1966) en Van
Agt/Den Uyl/Terlouw (1981-1982) heeft de PvdA alleen met
het kabinet-Den U yl (1973-1977) in de afgelopen dertig jaar
een zelfstandig stempel op het regeerbeleid weten te zetten.
In dit perspectief wordt het verschil tussen PvdA en sd a p
steeds kleiner. De laatste kon immers pas in 1939 tot de rege­
ring toetreden; de voorafgaande vijfenveertig jaar werden in
onafgebroken oppositie doorgebracht. Maar zo’n kijk op de
geschiedenis van de Nederlandse sociaal-democratie heeft
zijn eigen eenzijdigheid. M iskend w ordt zo dat s d a p en
PvdA altijd ook op andere niveaus dan dat van de landspo-
litiek hebben geopereerd, en dat zij juist daar, met name in
grote gemeenten, bij uitstek natuurlijke regeringspartij zijn
geworden.
Die miskenning vindt zijn weerspiegeling in de stand van
de geschiedschrijving over dit onderwerp. Er is vrijwel niets,
afgezien van enkele biografische studies over voormannen in
de lokale politiek, zoals Borrie’s proefschrift over Wibaut. De
redactie van het Jaarboek stelt daarom het thema van de sociaaldemocratische
gemeentepolitiek in dit negende jaarboek
centraal. Twee overwegingen liggen aan die keuze ten
grondslag. De eerste is dat aldus een belangrijk en onderschat