Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

olduğunda genellikle konuşulanlar, okula gidemeyen kız çocuk ve okuma yazma bilmeyen kadın
sayılarıyla sınırlandırılmaktadır. Kız çocukların ve kadınların eğitim süreçlerine katılması çok önemlidir.
Ancak ayırımcı ve baskıcı politikaların egemen olduğu bir eğitim sisteminde, kadın ya da erkek,
eşit-özgür bireylerin yetiştirilmesi ne ölçüde sağlanabilir? Bu açıdan eğitim sisteminin ideolojisini, öğretim
politika ve etkinliklerinin açık ve örtük iletilerini görmek, eğitimin ataerkil ideolojinin yeniden
üretiminde nasıl yaygın ve etkili bir araç olarak işlediğini göstermek ve bu işleyişle yüzleşmek aynı
derecede gereklidir.
Bu bağlamda, TÜSİAD 2000 raporunda vurgulanmış olan "İHL'lerdeki kız öğrenci yoğunluğu"na
eklenen ve özellikle 2007 yılında eğitimde dinselleşmenin yaygınlaşması konusunda kimi kamuoyu
kesimlerinde 185 giderek artan duyarlılıklara yol açan süreçlerin dikkatle izlenmesi ve değerlendirilmesi,
bu gelişmelerin kız ya da erkek çocuklar ve kadınlarla erkekler için sonuçları açısından ciddi bir önem
taşımaktadır. Örtünme konusunda üniversitelerdeki serbestleştirmenin bir siyasal hedef olmaktan çıkarılarak
zaman içinde yükseköğrenim ilkeleri çerçevesinde ele alınması ve üniversite öncesi eğitim
düzeylerine genişlememesini sağlayacak güvencelerin güçlendirilmesi geniş bir uzlaşma için gerekli
görünmektedir. Üniversitelerde farklı inanç ve düşüncelere sahip olanların bu tercihlerinin de birer
bireysel özgürlük alanı olduğunu vurgulayacak söylem ve davranışların geliştirilmesi bu bağlamda aynı
derecede önem taşımaktadır.
İHL'lerle ilgili olarak hem mesleki teknik eğitimin hem de kız öğrencilerin gelecekleri açısından
sonuçları dikkate alan düzenlemelere gidilmesi sağlanmalıdır. Bu kurumların sayısının din görevlileri
gereksinimini karşılayacak biçimde belirlenmesi, kız öğrencilerin sayılarının sınırlanması, din eğitimiyle
ilgili toplumsal taleplere yanıt verecek yeni düzenlemelerin eğitimcilerin ve uzmanların katılımıyla
geliştirilmesi aynı kapsamda düşünülmelidir.
Eğitimde toplumsal cinsiyet bakış açısını yerleştirmenin bir önkoşulu olarak farkındalık yaratılması
gerektiği konusunda geniş bir görüş birliğine varılmış olması sevindiricidir. Ancak, öğrencilerin
okula çok kemikleşmiş önyargılarla, tutumlarla ve değişim konusunda korku ve çekincelerle geldikleri
ve okulun yerleşik geleneklere göre işleyen hiyerarşik yapısı içinde kırılmaların gerçekleştirilmesinin
çok zor olduğu görülmektedir. Okulda, kalıpyargıların dışında düşünenlere büyük tepki söz
konusudur. Bu nedenle de toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında "eğitimin şart olduğu" kabul
edilse bile tüm toplumsal kurumların işbirliği ile toplumda kadın ve erkekler arasındaki güç
asimetrisinin ortadan kaldırılması çok önemlidir 186 .
Kadınların kendi sözleriyle "cinsiyetçilik her yerde", "doğduğumuz andan itibaren başlıyor ve daima
sürüyor". Gerçek bir dönüşüm için ev, iş ve siyaset de değiştirilmeli, aile içindeki cinsiyetçi yaklaşımları
kırmak için eğitim çalışmaları yapılmalı, dönüşüm bireysel çabalar yanında toplumsal projelerle
185 bkz. örn., Alkan, 2008; Baştuğ, 2007; Erdem, 2007; Kadıoğlu, 2007; Kongar, 2007; Miser, 2007; Saymaz, 2008; Sabah,
16.05.2007; Tutak, S. 2007; Cumhuriyet, 08.12.2007; Cumhuriyet, 05.10.2007; Cumhuriyet, 24.11.2007; Radikal 30.11.2007;
Cumhuriyet 21.11.2007; Radikal 12.04.2007; Vatan 17.12.2007; CHP Kadın Kolları, 2006.
186 Heinrich Böll Stiftung Derneğ,i 2007.
102