Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

hale gelmiştir. Kadınlara eşit haklar tanıyan yasal reformlar kadın örgütlerinin katılımı ve talepleri ile
gerçekleşmiştir. Medeni Kanun ve Ceza Kanunu'nun değişimi buna iyi bir örnektir. Kadın örgütleri
siyasal partilerin ve kamu kurumlarının cinsiyet ayrımcılığına yol açan uygulamalarını yakından izlemekte
ve eleştirmektedir. Kadın-erkek eşitsizliğini görmezden gelen uygulamaları giderek ortadan
kaldıracak bir sivil toplum bilincinin gelişmekte olduğu açıkça gözlenmektedir.
Türkiye'de kadın hakları hareketinin güçlenmesinde olumsuz etkiler yaratan faktörlerin varlığına
rağmen, uluslararası alanda hızla güçlenen küresel kadın hareketi ile Türkiyeli kadın örgütlerinin yakın
işbirliği ve dayanışması, kadın örgütlerinin başarısında büyük rol oynamıştır ve bu ilişkiler güçlenerek
sürmektedir.
Türkiye'de kadınlar Kürt-Türk, gerici-çağdaş, kentli-köylü, cahil-okumuş, İslamcı-laik gibi ayrımlara
dayalı ideolojik kimliklere duydukları bağlılıkların varlığına rağmen, son yıllarda farklı ideolojik
aidiyetleri olan kadın örgütleri arasında iletişim ve kadın sorunlarının çözümüne ilişkin ortak tartışma
bağlamları oluşmaya başlamıştır. İdeolojik kimliklerin çatışmalı konumlandırdığı kadınlar arasında
gelişmekte olan yeni diyaloglar ve somut sorunların çözümünde ittifak olanaklarının
gelişimi gelecek için umut vericidir.
Kadın hareketi, önemli kadın sorunlarını siyasetin gündemine taşıyabilmiş olmasına rağmen, bazı
önemli sorunlar karşısında ise hala suskun kalmaktadır. Türkiye'de uzun bir süreden beri kadın ve
seks ticaretinin ciddi düzeyde servet edinme stratejisi haline dönüşmüş olması, illegal ve enformel
ticaret ağları ve şebekleri ile iç içe geçmesi karşısında, devletin kayıtsız, insan hakları
örgütlerinin 'kör' ve kadın örgütlerinin güçsüz ve çekingen olması kadınların insan haklarının
korunması alanında çok temel bir boşluğa işaret etmektedir.
Savaş, yoksulluk ve göç, kadın örgütlerinin bir başka 'kör' noktasıdır. Türkiye'de çok geniş kadın
kitlesini ilgilendiren önemli sorunlardan biri, silahlı çatışmaların yarattığı yerinden edilme,
insan göçü ve dışlanmaya dayalı yoksullaşmanın yaygınlaşmasıdır. Bu gibi durumlarda kadınların
erkeklere göre farklı sorunlarla yüz yüze geldiğini ve daha fazla risk altında olduklarını biliyoruz. Bu tür
sorunları çözmeye yönelik çalışmalarda bölgesel, sınıfsal ve etnik kökenli dışlanmışlık yaşayan kadınların
sorunlarının görünür hale gelmesine izin verecek bir bakış açısının geliştirilmesi önemli hale gelmiştir.
Bütün dünyadaki gelişime paralel olarak, Türkiye'de üniversitelerde kadın çalışmaları ve toplumsal
cinsiyet çalışmaları klasik akademik disiplinler arasında girmeyi başarmıştır. Bu olumlu başlangıca
rağmen, bu gelişim Türkiye'nin sadece bir kaç metropol üniversitesi ile sınırlı kalmış ve
diğer üniversitelerinde gelişme olanağı bulamamıştır. Kadın ve cinsiyet çalışmaları alanında üretilen
bilgiler hala 'akademi'deki marjinal ve tecrit edilmiş konumundan kurtulamamaktadır. Türkiye'de
üniversiteler, hala cinsiyetin biyolojik bir 'olgu' olduğunu düşünen sosyal bilimcilerin egemenliği altındadır.
Bu nedenle, bilgi üretim süreçlerine egemen olan bilim anlayışı, toplumsal cinsiyete dayalı
iktidar örüntülerini anlamak ve değiştirmek gibi bir hedefe sahip değildir. Bu durum yaşanan sorunlar
ve çözümler hakkında yeterli bilgi üretilmemesine yol açmaktadır.
247