Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

2. DURUM
2.1. Kadınların İşgücüne Katılımı ve İstihdamı: Durum ve
Eğilimler
Bu bölümde 2000–2006 yılları arasında kadınların işgücüne katılımları ve istihdamları ile ilgili özelliklere
ilişkin en temel bilgilere yer verilmektedir. 2000 tarihli 'Kadın Erkek Eşitliği'ne Doğru Yürüyüş:
Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset' isimli çalışmada 18 sözü edilen eğilim ve örüntülerde
değişmeler olmuş mudur? Bunlar hangi yönde değişmelerdir? Kadın istihdamı hangi özelliklerini
korumaya devam etmektedir, hangi yeni özellikleri kazanmıştır? Toplumsal cinsiyet
temelli farkların ve eşitsizliklerin en çok görüldüğü alanlar nelerdir? Bu bölüm bu sorulara cevap
arayacak ve karşılaştırmalara olanak verecek biçimde, bir önceki raporun planına sadık kalınarak
hazırlanmıştır.
2.1.1. Kentlere Göç Devam Ediyor
Çok sayıda araştırmacı, kadınların işgücüne katılımlarındaki sürekli düşüşün temel nedenlerinden
birinin kırdan kente göç olduğunda hemfikirdir. 19 1930'larda nüfusun yaklaşık %30'u
kentlerde ve %70'i kırda yaşarken, bu durum 2000'li yıllarda tamamen tersine dönmüş, kırsal alanlar
çok ciddi nüfus kaybına uğramıştır.
Kırda ekonomik aktif nüfus açısından gerçekleşen bu nüfus kaybını ve kentlerdeki nüfus artışını
Tablo 1'den izleyebilmek mümkündür. 1988 yılında, 15 yaş üzeri kadın nüfusun yaklaşık olarak yarısı
kırda, diğer yarısı da kentte yaşamaktaydı. Bu dağılım, 18 yıllık süre içerisinde sürekli kırın aleyhine
bozulmuştur. 2006 yılında, 15 yaş üstü kadın nüfusun ancak %38'i kırda, %62'si ise nüfusu 20.000 veya
daha fazla olan kentlerde yaşamaktadır. Benzer bir durum ve eğilim, aynı yıllar arasında erkek nüfus
dağılımı için de söz konusudur. 2006 yılına gelindiğinde, 15 yaş üstü tüm erkek nüfusun %36'sı kırda,
%64'ü kentte yaşamaktadır. Kırsal alanlar 15 yaş üstü erkek ve kadın nüfusun ancak üçte birini barındıran
alanlar haline gelmiş görünmektedir. Türkiye'nin demografik ve göç değişim dinamiklerinin
bu değişime neden olan temel süreçler olduğu bilinmektedir. Son yıllarda tarım destekleme
sisteminde yaşanan değişiklikler de bu nedenlere eklenmiştir 20 .
18 Ecevit, Y., 2000: 117-196.
19 Özbay, 1990; Tunalı, 1997; Erman, 1998; İlkkaracan, 1998; Gündüz-Hoşgör and Smiths, 2006.
20 Ege, Akdeniz kıyı şeritleri ve Marmara Bölgesi'nin bazı kesimleri hariç tarımda çalışanların büyük bir kısmı geçimlerini
ağırlıklı olarak tek-ürün aracılığı ile sağlamaktadır. Tek-ürün geçim olanaklarının devlet desteğine bağlı olması yüzünden
bu desteğin azaldığı veya tamamen ortadan kalktığı durumlarda kırsal hanelerin göç de dahil olmak üzere başvurdukları
geçim stratejileri için bkz. Ecevit, M. & Ecevit, Y., 2002: 277-284.
121