Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Gelinen somut noktada, kadın hareketinin belli konularda kendilerine ait bir siyaset alanı ve siyaset
gündemi oluşturmayı başardığını söylemek gerekir. Bu süreç içinde kadınlar kendi ideolojik kimliklerini,
siyasal tercihlerini sorgulamayı ve eleştirmeyi; tercihlerinin farklılığına rağmen kadınlar için önemli siyasal
taleplerin arkasında birlikte durmayı daha çok becermeye başladılar. Artık 'namus cinayeti', aile içi
şiddet, evlilikte eşit mal paylaşımı, kadınların kararlara eşit katılımı, kız çocuklarının eğitim önceliği gibi
konularda kadınların ortak bir 'siyaset' oluşturmayı başardığını görüyoruz.
3. KADINLARIN SİYASAL TEMSİLİ: İLKELER VE
TARTIŞMALAR
Kadınların siyasal temsil ilkesi 'biyolojik olarak kadınlık' değil, bir 'politik mücadele öznesi
olarak kadınlık'tır!
Kadın hareketi içindeki tartışmaların önemli bir boyutu, kadınların siyasal partilerde ve parlamentoda
'eşit siyasal temsili' için uygulanacak strateji ve taktiklerin, kullanılacak teknik araçların ne olması
gerektiği konusunda yoğunlaşmıştır. Bu konuda bir 'görüş birliği' oluştuğunu söylemek zordur.
Olumlu ayrımcılık politikaları, diğer deyişle 'kota' talebinin ne anlama geldiği ve ne tür sonuçlara yol
açabileceği yoğun olarak tartışılmaktadır. Kadınların, kota uygulanarak siyasal temsil haklarını
kullanabilir hale getirilmeleri söz konusu olduğunda kadın olmanın bir 'biyolojik kategori'ye
mi indirgendiği tartışılmaktadır. Tartışmanın bir tarafı, kadınların siyasal temsilinin dayandığı ilkenin
bu olmasının, kadınların bir 'biyolojik' kategori olarak algılanmasına yol açacağı; bunun da siyasal
temsil ilkesi olamayacağı görüşünü savunarak ancak belli bir kadın bilincine sahip olanların kadınları
'temsil edebileceği'ni savunmaktadırlar. Diğer görüşü savunanlar ise, kadınların belli bir sayıyı aşan
oranda temsil edilmesi halinde ancak 'kadın bilinci'nin gelişme ortamını bulabileceği ve ancak ondan
sonra 'kadın temsili'nden bahsedilebileceğini iddia etmektedirler 8 .
Kadınların siyasal temsilini sağlamak için 'sayılar' değil, 'kalite' önemlidir ve bu kalite kota ile sağlanamaz
diyen görüşün bazı iddiaları vardır. Bu görüşün 'sağ muhafazakâr' ve 'sol radikal' tarzları
olduğunu söylemek mümkündür. Siyasal deneyimi ve siyasete uygun kişiliği olmayan kadınların kota
ile 'temsilci' olsalar bile siyasete 'fıtratları gereği' uygun olmayacakları görüşünü savunan 'muhafazakâr'
görüşe söylenecek çok laf yoktur. Esas olarak kadınların siyasal temsilinde 'nicelik değil, nitelik
önemli' görüşünü savunanların söylediği önemli iddiaları tartışmak gerekir. Kota ile temsilci olarak
seçilecek kadınlar, ne kadar çok olurlarsa olsunlar, eğer bir politik bakış açısı ve 'örgütlü' bir duruşu
olmayan kadınlar arasından seçilmişlerse, çok rahatlıkla 'kadın düşmanı kadınlar' ya da 'erkek politikacı
güdümünde kadınlar, olabilirler; bu da kadınların sorunlarının çözümüne değil, saptırılmasına ve
zemin kaydırılmasına yol açabilir. Kadınların siyasal temsilcisi olmak için sadece kadın olmak
yeter demek sorunlu ve 'apolitik' bir görüştür. Çünkü siyasal temsil haklarını kullanabilmek
için mücadele veren kadınlar biyolojik nitelikleriyle tanımlanan bir insan grubu değil, politik
haklar talebi ile kendini tanımlayan bir politik gruptur. 'Siyasal temsil'in temel ilkesi de zaten
8 Bu tartışmalara iyi bir örnek için bkz: Savran 2007 ve 2004.
223