Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

üzere eğitimde tam bir cinsiyet eşitliğidir 2 . Önümüzdeki çalışma, ilk raporda olduğu gibi, hem
eğitim olanaklarına sahip olmak –erişim– hem de eğitimde cinsiyet eşitsizliklerinin ortadan kaldırılmasını
sağlamak açısından bu Bin Yıl Hedeflerine ne kadar yakın ya da uzak olduğumuzun da bir
muhasebesi olacak.
Türkiye, CEDAW'a (md. 10) taraf bir ülke olarak, eğitim alanında kadınların erkeklerle eşit haklara
sahip olmalarını güvenceye bağlamak üzere, kadına karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi için
gerekli tüm önlemleri alıp almadığı konusunda hesap vermek yükümlülüğü altındadır. Birleşmiş Milletler
CEDAW Komitesine sunulan 4. ve 5. Birleştirilmiş Periyodik Türkiye Raporu, 'kaydedilen'
ilerlemelere rağmen kadınların tüm eğitim düzeylerinde erkeklerin 'gerisinde' olduğunu
kabul etmektedir 3 . 20.01.2005'te Türkiye Raporu'nu görüşen Komite, kadın okumaz yazmazlık
oranlarının yüksekliğine, eğitimin tüm düzeylerinde kadınların katılım ve sistemde kalma oranlarının
erkeklerin gerisinde oluşuna ve bu eşitsizliklerin kır-kent, bölge ve etnik farklara göre şiddetlenmesine
karşı endişelerini belirtmiştir. Eğitimin kadınların eşitliğini ve ekonomik fırsatlarını geliştirmek
ve kalıpyargısal tavırların üstesinden gelmek konusundaki önemini vurgulayan Komite, hükümetin
kız çocukların ve kadınların eğitsel yoksunluklarını gidermek üzere geçici özel önlemleri kapsayan
politikalar geliştirmesini önermektedir 4 .
Avrupa Komisyonu'nun 2006-2010 Kadın-Erkek Eşitliği Yol Haritası'ndaki altı öncelikli alanın öncelikli
amaç ve eylemleri arasında, kadınların eğitim ve bilimde kaydettikleri ilerlemelerin işgücündeki
konumlarına yansıtılamadığı, eşitsizliklerin sürdüğü ve genişleyebileceği göz önünde tutularak; şunlar
yer almıştır:
• 2010 Eğitim ve Yetiştirme Programı'nda kadınların bilimsel ve teknik kariyerlere erişimini geliştirerek
bu alandaki dengesizliği düzeltmek ve kamusal araştırma sektörünün öncü konumlarında %25
kadın katılımını sağlamak üzere toplumsal cinsiyet perspektifinin yerleştirilmesi,
• Toplumsal cinsiyet temelli şiddetin yok edilmesi için eğitim ve bilginin sağlanması,
• Eğitim, kültür ve işgücü piyasasındaki toplumsal cinsiyet önyargılarının yok edilmesi için
erken yaşlardan başlayarak mücadele edilmesi, öğrencilere ve öğretmenlere farkındalık eğitimi
sağlanması, genç kadın ve erkeklerin geleneksel olmayan eğitimleri denemelerinin desteklenmesi,
eğitim sisteminin gençlere yeterli nitelikleri kazandırması, erken okul terkiyle başetme ve yaşam
boyu eğitim stratejilerinin önemsenmesi,
• Geleneksel olmayan toplumsal cinsiyet rolleri geliştirme konusunda farkındalık yaratma
kampanyalarının desteklenmesi ve okullardaki iyi örneklerin paylaşılması,
• Toplumsal cinsiyet temelinde bütçelemenin özendirilmesi,
2 UNICEF, 2004: 31
3 T.C. Başbakanlık KSSGM, 2003.
4 CEDAW, 2005.
28