Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Kadınların işgücü piyasasına girişi ve bu amaç için yapılandırılacak eşitlik politikaları, Lizbon Stratejisi
çerçevesinde yine ekonomik büyüme ve tam istihdam noktasından hareket etmektedir. Lizbon
Stratejisi'nde 2005 yılında yapılan revizyonla, büyüme ve istihdam meselesi merkeze oturtulmuştur 74 .
Bunların yanında, yaşam boyu öğrenmenin teşvik edilmesi, mesleki ayrımcılığın azaltılması, aile
ve iş yaşamının uyumlaştırılması da Lizbon hedefleri içinde sayılmaktadır. İlk olarak 1974 tarihindeki
Sosyal Eylem Programı'nda bahsi geçen aile ve iş yaşamının uyumlaştırılması meselesi, bu konuda
gerçek bir çözüm getirecek herhangi bir bağlayıcı düzenleme yapılamadan 2000 yılına kadar gelmiş
ve kendine Lizbon Stratejisi'nde de hedefler arasında yer bulmuştur. Ancak, Lizbon Stratejisi'nin de
üzerinden yedi yıl geçmesine rağmen, bu hedefi gerçekleştirmenin en büyük ve önemli aracı olacak
bakım hizmetlerine dair bir direktif, EWL'nin bunca baskısına rağmen hâlâ çıkartılamamıştır.
Tablo 8. 1974 Tarihli Sosyal Eylem Programı'nda Kadınlara İlişkin Bölümler
Tam kapasiteli ve daha etkin bir istihdam için ulaşılması gereken hedefler için alınacak önlemler:
…
- işe giriş; mesleki eğitim ve ilerleme; ücret de dahil olmak üzere çalışma koşulları bağlamında kadınlar ve
erkekler arasında eşitliğe ulaşmayı amaçlayan eylemlerde bulunmak;
- aile ve çalışma yaşamı sorumlulukları arasında uyum sağlanabilmesini temin etmek.
Tam kapasiteli ve daha etkin bir istihdam için öncelikli eylemler:
…
- işe giriş; mesleki eğitim ve ilerleme; ücret de dahil olmak üzere çalışma koşulları bağlamında kadınlar ve
erkekler arasında eşitliğe ulaşmayı amaçlayan eylemlerde bulunmak.
Lizbon Zirvesi'nin devamında 2002 yılında, çocuk bakım hizmetlerine ilişkin Avrupa standartlarının
belirlendiği Barselona Zirvesi doğrultusunda, AİS'i değerlendirmek için ilk beş yıllık 'tam ölçekli bir etki
değerlendirmesi' yapılmıştır. Bir üst başlıkta kısaca değinilen bu değerlendirme sonuçları çerçevesinde
AİS 2003-2006 dönemi için yeniden yapılandırılmıştır. Yeni AİS'de daha somut göstergeler içeren on
öncelik alanı ve rehberde belirlenen on özel hedeften altıncısı toplumsal cinsiyet eşitliği üzerinedir. Bu
başlığın altında, kadın istihdamının artırılmasını sağlamak üzere çocuk bakım hizmetlerinin geliştirilmesi
ve 2010 yılına kadar her üye ülkede 0-3 yaş arasındaki çocukların en az üçte birinin
çocuk bakımevi hizmetlerinden yararlanması, 3 yaş üzerindeki çocuklar içinse bu oranın %90
olması hedeflenmektedir 75 .
Bununla birlikte, Lizbon Stratejisi üzerinde AB düzeyindeki sivil hareketlerin eleştirileri devam etmektedir.
Sosyal hedeflerin ekonomik hedefler içinde erime riski, başta Avrupa Sosyal Platformu olmak
üzere, çeşitli AB kurumları tarafından tartışılmakta ve söz konusu riskin bertaraf edilmesi için
çalışılmaktadır. 76
74 European Commission, Temmuz 2007:3.
75 Kenar, 2007 ve Sayın, 2007:38.
76 Bu eleştiriler için bkz. Social Platform, 2006.
334