Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

tam anlamıyla uygulanması amacıyla ücretlerin dayandırılacağı nesnel bir sınıflama sistemi
gerekmektedir. Ayrıca, ücret kavramının, Amsterdam anlaşması'nın 141. maddesine ve ATAD
kararlarına göre net bir şekilde tanımlanması gerekmektedir. Bu konuda yapılması gereken
düzenlemeler Türkiye'de henüz gerçekleştirilmemiştir.
AB müktesebatı ile ulusal mevzuatın uyumlaştırılması çerçevesinde, 2002/73/EC sayılı Direktif doğrultusunda,
cinsel taciz 4857 sayılı İş Kanunu'yla Türk İş Hukuku'na girmiştir. Uzun yıllardır kadın örgütlerinin
talebi olmasına rağmen 1999 öncesinde dikkate bile alınmayan bu düzenlemenin İş Hukuku'na
girmesi, doğrudan, AB'ye üye olmanın koşulluluk ilkesiyle açıklanabilir. 4857 sayılı Kanun'un 'İşçinin
haklı nedenle derhal fesih hakkı' başlıklı 24. maddesinde ve 'işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı'
başlıklı 25. maddesinde, fesih nedenleri arasında cinsel taciz de sayılmıştır. Ancak cinsel tacizin tanımı
yapılmamıştır. 2002/73/EC sayılı Direktif doğrultusunda ilgili tanımların yapılması gerekmektedir 117 .
2003 tarihli AB Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Rapor'da, 2002/73/EC sayılı direktifle
tam uyum için gerekli düzenlemelerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2004
yılı sonuna kadar yapılacağı taahhüt edilmiştir, ancak henüz gerçekleştirilmemiştir.
Gebe, doğum yapmış ve emziren kadın çalışanların çalışma hayatında sağlık ve güvenlik koşullarının
iyileştirilmesi 118 konusunda, 4857 sayılı yeni İş Kanunu, hamile kadınların, yeni doğum yapmış
veya emziren kadınların işyerinde güvenlik ve sağlığının korunmasının geliştirilmesini teşvik etmek
için önlemler getirilmesine ilişkin 92/85/EEC sayılı Konsey Direktifi ile daha uyumlu düzenlemeler
içermektedir. 4857 sayılı Kanun kapsamında çıkartılan gebe veya çocuk emziren kadınların iş ile ilgili
risklerden korunmasına ilişkin 25522 sayılı Yönetmelik, söz konusu Direktif ile uyumludur. Bu düzenlemeye
göre, gebe kadın işçilerin ani darbelere, sarsıntıya ve titreşime maruz kalacağı işlerde; iyonize
radyasyon kaynaklarının bulunduğu yerlerde; kanserojen, toksik, zararlı ve emzirilen çocuğu olumsuz
etkileyebilecek kimyasalların üretildiği, işlendiği ve kullanıldığı yerlerde çalıştırılması yasaktır. Ayrıca,
gebelik süresi boyunca kadın işçilere hiçbir şekilde elle taşıma işi yaptırılamaz.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 4857 sayılı Kanun çerçevesinde çıkarttığı 25311 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği de kadınları riske açık gruplar arasında saymış ve kendilerini etkileyen
tehlikelerden korunacaklarını belirtmiştir. 4857 sayılı Kanun'un 74. maddesi gereğince de, hekim
raporu ile gerekli görüldüğü hallerde hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır ve
böyle bir durumda ücretinde herhangi bir indirim yapılamaz.
İş Kanunu kapsamında çıkartılan 25548 sayılı Yönetmelik ise, kadın işçilerin gece postalarında yedi
buçuk saatten fazla çalıştırılamayacağını ve kadın işçilerin, gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden
itibaren doğuma kadar gece postalarında çalıştırılamayacağını belirtmektedir. Söz konusu Yönetmelik, 6.
ve 9. maddesi ile, emziren işçinin doğumdan itibaren altı ay boyunca gece çalıştırılmasını yasaklamakta-
117 İş Hukuku'nda da TCK'da olduğu gibi kavramların tanımları açık bir şekilde yapılmamıştır. Bu da 1999'da başlayan AB
adaylık sürecinde yasal mevzuatın uyumlaştırılması yükümlülüğünün, 2004 yılında başlaması hedeflenen müzakere sürecini
gerçekleştirmek için hızlı bir şekilde yapılmasının sonucudur denilebilir (Türkiye'nin müzakere süreci 2005 yılında
başlamıştır).
118 Bu konuda detaylı bir inceleme için bkz. Bakırcı, 2006.
357