Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

dayanışmayı sağlamak, farkındalık ve kadın bakış açısı kazandırmak amaçlarının önemsenmesi 157
dönemin öne çıkan özelliklerindendir. Kadının kendi bedeni üzerindeki hakları da, evlenme, boşanma,
annelik, doğurmama, şiddet görmeme ve miras hakları da, seçmen sorumluluğu da bu etkinliklerin
kapsamına girebilmektedir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının yaygın eğitim etkinliklerinden yararlanmada toplumsal
cinsiyet eşitliği hâlâ sağlanamamıştır. MEB'e bağlı yaygın eğitim etkinliklerine katılanların
%43'ünün kadın olduğu görülmektedir, bu durum mutlak sayılarla 1.670.557 kadının söz konusu
kurslardan yararlandığı anlamına gelmektedir. Ancak resmi kurslara katılan kadınların %49 olan oranı
1999-2000'deki %62'ye kıyasla büyük düşüş ifade etmektedir. Bakanlığın özel kurslarına katılan
kadınların oranı ise hâlâ %37 gibi düşük bir düzeydedir 158 .
MEB Türkiye'deki okuma yazma eğitiminin başlıca sağlayıcısıdır. 2005-2006'da Halk Eğitim Merkezleri
aracılığıyla yaklaşık 24.479 okuma yazma bilmeyen kişi okuma yazma kurslarına alınmış, bunlardan
13.465'ini kadınlar oluşturmuştur. Bakanlık bu konuda diğer devlet kurumlarının (TSK, Adalet
Bakanlığı) yanı sıra Rotary Kulübü ve Anne Çocuk Eğitimi Vakfı ile işbirliği yapmaktadır.
Çeşitli nedenlerle okula devam edememiş olanların eğitime özendirilmelerine ve daha ileri okullulaşma
düzeylerine erişmelerine yönelik hizmetlerden biri uzaktan eğitimdir. Bu kapsamda yer alan ve
örgün eğitimin dışında kalan her yaştan kişiler için düzenlenen açık ilköğretim ve açık lise uygulamalarından
yararlananların çoğunluğu gene erkeklerdir. Açık ilköğretime devam eden 213.071 kişi içindeki
96.972 kadının oranı %45,51 ve toplam açık lise öğrencileri içindeki kadın sayı ve oranları ise 147.842
ve %41,7 olarak hesaplanmaktadır 159 .
MEB'in, çalışmakta olan gençlerin örgün eğitim haklarından, iş güvencesinden ve ücret ödemelerinden
yararlanmasına yönelik çıraklık eğitimi kapsamında kadınlara açılan yer, 1999-2000'deki %9'dan
2006-2007'de %17'ye 160 yükselmiş olmakla birlikte hâlâ çok düşüktür.
Kadınlar için, MEB dışında, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ve Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı ve benzeri
kamu kurumlarının çoğunlukla sivil toplum kuruluşları ve UNICEF, FAO gibi uluslararası kuruluşlarla
ortak olarak yürüttükleri yaygın eğitim etkinliklerine katılma olanakları sürmektedir. Bunlardan örneğin
İŞKUR'un İşgücü Yetiştirme Kursları'nın 2006 yılındaki 11.946 katılımcısının sadece 3.823'ünün 161 ,
yani yaklaşık 1/3'ünün kadın olduğu hesaplanmaktadır.
157 bkz. örn. Kardam, Tarihsiz; Işık, 2005; KAMER, 2007.
158 T.C. MEB, 2006.
159 MEB, 2007: 42. Özel kurslar arasında en yüksek öğrenci potansiyeline sahip olan motorlu taşıt sürücüsü kurslarına kadın
katılımının azlığı, sürücü ehliyetine sahip olmanın öncelikle erkeklere uygun görülmesiyle ve motorlu taşıtlar mülkiyetinin
erkeklerde yoğunlaşmasıyla bağlantılı olsa gerektir.
160 T.C. MEB, 2007 Mesleki Eğitim Merkezi Sayısal Veriler, http://cygm.meb.gov.tr
161 İŞKUR, Tarihsiz.
83