Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Türkiye'de 2000'li yılların yükseköğretim okullulaşma oranlarında, kadınlar için 1999–2000'deki
%10,5'ten 2005–2006'daki %17,4'e, erkekler için %12,7'den %20,2'ye doğru bir artış gerçekleşmiştir 37 .
Bu artış, Türkiye'de amansız bir yarışmaya evrilmiş olan yüksek öğrenimden pay kapma sürecinde
kadınlarla erkekler arasındaki farkın daralmasına karşın, Türkiye'de her iki cinsiyetin
de bu düzeyde öğrenim görme olasılığının çok az olduğunu gizlememelidir. Türkiye 25-64 yaş
arasındaki kadınların yükseköğrenime katılmaları bakımından OECD ülkeleri arasında %7,1 ile sonuncu
sırada, aynı yaş grubundaki yükseköğrenim mezunu erkekler açısından ise %10,7 ile Portekiz'den
sonra sondan ikinci sırada gelmektedir. Dahası, Türkiye yükseköğrenime katılımın kuşaktan kuşağa
gelişim hızı açısından da OECD ülkelerinin en geriden gelenidir. 38
Tablo 6'da, TÜSİAD 2000 raporu kapsamında, Türkiye ve kimi öteki ülkeler için UNESCO tarafından
belirlenen yükseköğretim oranlarının zaman içindeki değişmeleri gösterilmektedir. Bu bağlamda
en dikkati çeken bir gelişme, AB ülkelerinde yükseköğretime katılımın yüksek oranları ve kadınların
erkeklerden daha fazla okullulaşmakta oluşlarıdır. Aynı tabloda, sadece İran ve Irak'ın, Türkiye'den
geride oldukları görülmektedir.
Tablo 6. Yükseköğretimde Ülkelere ve Cinsiyete Göre Okullulaşma Oranları (%)
K
E
Ülke 1996 2005 1996 2005
Bulgaristan 51,6 47 31,2 41
Fransa 57,4 64 45,0 49
Irak - 11 - 19
İngiltere 56,3 70 48,6 50
İran 13,1 25 21,9 23
İspanya 55,6 74 47,4 60
Yunanistan 46,3 95 47,4 83
Türkiye* 15,2 26 26,5 36
Kaynak: TÜSİAD, 2000: 51, UNESCO, 2007a, 2005 verileri.
* Türkiye için kullanılan UNESCO değerlerinin MEB verileriyle tutarsızlığı dikkat çekicidir.
OECD ülkelerinin yarısından fazlasında kadınların yükseköğretim okullulaşma oranları, Kanada,
Finlandiya, İsveç ve Yeni Zelanda'da büyük farklarla olmak üzere, erkeklerin önüne geçmiş bulunmaktadır.
Buna karşılık Kore ve İsviçre gibi kimi ülkelerde yüksek öğrenim gören erkek sayısı kadınlardan
çok daha fazladır 39 .
37 bkz. T.C. MEB, 2007: 1, 2005-2006 verileri.
38 TİSK, 2008.
39 OECD, 2006.
40