Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Tablolardaki verilerden görüldüğü üzere, yerel meclislerde kadın oranı ortalaması Avrupa'da %24,
Orta Amerika'da %24, Latin Amerika'da %26, Afrika'da %30 ve Türkiye'de ise %2,5'tir.
Türkiye'de yerel seçimlerde, 1999'dan 2004'e kadınların siyasal temsilindeki artışa bakarsak değişimin
çok küçük olduğunu görürüz. 3.225 belediye başkanından yalnızca 18'i (%0,6) kadındır ve bunlar
içinde yalnızca Tunceli il merkezidir. Belediye meclislerindeki temsil oranı, on yıllardır ilk kez olarak
%2'nin üzerine çıkmış olsa da, sadece %2,5'tan ibarettir. İl genel meclislerinde ise çok daha düşük bir
oranla (%1,7) karşılaşırız.
2004 yerel seçimlerinde seçim kazanan 18 kadın belediye başkanından 1'i il, 5'i ilçe, 12'si belde
belediye başkanıdır.
Partilere göre dağılıma baktığımızda ise; 9 belediye başkanı DTP'den, 5 belediye başkanı CHP'den, 2
belediye başkanı AKP'den, 1 belediye başkanı SHP'den ve 1 belediye başkanı DYP'den seçilmiştir 27 .
5.2. Türkiye'de Kadınların Yerel Siyasete Katılımına İlişkin
Özellikler
Türkiye'nin son yüzyıl içindeki siyasal rejiminin şekillenmesinde, 'merkeziyetçi' otoritenin öncelikli
ve üstün konumu titizlikle korunmaya çalışılmıştır. Siyasette 'merkezin ağırlığının korunması'nı bir tür
'rejimin bekası' sorunu olarak gören siyasal çevrelerin süregelen 'siyasal ağırlığı' nedeniyle yerel yönetimlerde
demokratik katılım dinamiklerini destekleyici uygulamalara yeterli özen ve dikkat gösterilmemiştir.
Yerel düzeydeki siyasetin sürekli ulusal düzeydeki siyasetin vesayetinde kalması, yerel siyasette
ulusal siyasetin uzantısı olan gündemlerin egemenliğini kaçınılmaz kılmaktadır. Bu özellik, kadınların
yerel siyasal katılım fırsatlarına kolay ulaşımını engellemektedir.
Türkiye'de yerel yönetimlerin karar organlarının erkeklerin egemenliğinde oluşu, yerel siyasette
egemen grupların büyük ölçüde imar, arsa, kentsel altyapı, vb. sorunlarla uğraşan ticaret, rant ve müteahhitlik
çevrelerinin etkisinde oluşuyla yakından bağlantılıdır. Bu özellik Türkiye'de yerel siyasetin
kadınların gereksinmelerine yeterince duyarlı olmasını engellemektedir. Yerel siyasetçilerin "her mahalleye
bir spor sahası yaptık" diye savundukları hizmetin, çoğu kez, erkekler için futbol halı sahası
olduğu gerçeğiyle karşı karşıyayız. Mahalle pazarı deyince satıcı esnafın mal satışını düzenlemekten
öte bir fikri olan yerel politikacı bulmak oldukça zordur. Oysa mahalle pazarının müşterileri olan kadınların
ulaşım ve alışveriş sırasında yaşadıkları sorunların çözümü de yerel siyasetin görevidir.
Ailelerinin ve yakın çevrenin bakım ve idaresi sorumluluğunu taşıyan kadınları, mahallenin çöpü,
çocukların güvenliği, sokakların aydınlatılması, çocuk oyun alanlarının ve yeşil alanların korunması,
sokakların temizliği, gıda sağlığı ve çocuk eğitimi gibi konular yakından ilgilendirmektedir. Gerekli
yerel hizmetlerin ne olduğunu tanımlayabilecek, talep edecek ve yararlanacak vatandaşların
başında gelen kadınların, çelişkili biçimde yerel hizmetlerle ilgili kararlara katılımı çok sı-
27 KA-DER, 2007; 14.
237