Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Türkiye'nin tüm bölgelerinde ve tüm okul türlerinde kızların okula karşı erkeklerden belirgin bir biçimde
çok daha olumlu tutumlar içinde oldukları anlaşılmaktadır 141 .
Kız öğrenciler okulu sıkıcı, güvensiz, kirli, angarya görevler yüklenen ve sürekli para toplanan bir
yer olarak tanımlamakla birlikte gene de kendilerine mesleklerini verecek bir yer olarak görmekte ve
'arkadaşlar'ı okulun en sevdikleri özelliği diye göstermektedirler. Özellikle alt gelir grubu kızları,
okulu, evdeki kadınlık rolünden kaçıp kurtulabilecekleri, çocukluklarını yaşayabilecekleri bir
yer haline getirme eğilimi ve çabasındadırlar 142 . Evdeki sıkıntılar düşünülürse –dışarı çıkamamak,
kardeş bakmak, annenin vekili olmak- okulun kız çocuğa tanıdığı özgürlük anlamlıdır. Kız çocukların
okula kazandırılması çabalarında bu özgürlük alanının özellikle dikkate alınması gereği açıktır.
2.3. Kız Çocukların ve Kadınların Eğitimine Yönelik Kamu ve
Sivil Toplum Politika ve Projeleri
CEDAW md.10/d, burs ve eğitim yardımlarından faydalanmaları için kadınlara erkeklerle eşit fırsatların
tanınmasını öngörür. Kız çocukların ve kadınların, eğitimden yararlanma ya da özel gereksinim,
yetenek ve başarıları nedeniyle özendirilmeleri ve desteklenmeleri için ne tür olanaklara sahip
olduklarını belirlemekte kullanabileceğimiz başlıca veriler ise burs, paralel eğitim, barınma ve taşıma
hizmetleriyle "yardım", kampanya, yaygın ve yetişkin eğitimi kapsamına giren öteki etkinlikleri kapsamaktadır.
2.3.1. Milli Eğitim Bakanlığı Bursları
Milli Eğitim Bakanlığın 2006-2007 verilerine göre 143 toplam bursluluk olanaklarından yararlanan
ilk ve ortaöğretimdeki kız öğrencilerin sayısı (55.715) ve oranı (%45,5) artmakla beraber
erkek öğrencilerle eşitlik sağlanamamıştır. Son yıllarda kız çocukların bu düzeylerdeki
katılımını özendirmeye yönelen tüm kampanyalara karşılık hâlâ ilk ve ortaöğretimdeki 100 burstan
55'i erkek, 45'i kız öğrencilere gitmektedir.
Bakanlığın burs politikalarını düzenleyen hükümlerde toplumsal cinsiyet etmenini dikkate alan herhangi
bir örneğe veya kız öğrencilere ilişkin herhangi bir özel önleme rastlanmamaktadır. Okullulaşma
oranları daha düşük, terk oranları daha yüksek ve aile içinde genellikle daha elverişsiz koşullarda olan
kız öğrencilerin okula devamında burs önemli bir etmen olarak kabul edilirse, Bakanlığın erkek öğrencilere
kız öğrenci sayısına kıyasla daha fazla burs vermesi anlaşılması güç bir uygulamadır.
Milli Eğitim Bakanlığı burslarıyla yurtdışında öğrenim gören öğrencilerin dağılımı ise kadınlara daha
da az fırsat tanındığını ve geleneksel kadın-erkek alanları ayrımının yeniden üretildiğini açıkça göster-
141 T.C. MEB EARGED, 2005: 63.
142 Sayan, 39, 57, 63, 77.
143 Bursluluk oranları MEB 2007, s.150, 159 ve 160 dan hesaplanmıştır. Bursun miktarı 43.74 YTL 'dir. 2008 yılı Ocak ayından
itibaren aylık 65,36 YTL olarak ödeneceği bildirilmektedir. T.C. MEB, 2006a.
78