Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

AB, Pekin Eylem Platformu (BpfA) kararlarının uygulanmasını izleyebilmek için 1999'dan itibaren
saptanan göstergelerle ülkelerin cinsiyet eşitliği performanslarını değerlendirmektedir. AB'nin 'kararlara
katılımda eşitlik' ile ilgili değerlendirmelerde dikkate aldığı göstergeler şunlardır 118 :
• Kadınların ulusal parlamentolardaki temsil oranı
• Kadınların yerel meclislerde temsil oranı
• Siyasal seçimlere dengeli katılımın sağlanmasına yönelik politikaların varlığı
• Ulusal hükümette ve yerel yönetimlerde kadın oranı ve Avrupa Komisyonu üyeliklerinde kadın
oranı
• Kamu yönetiminde, bakanlıklarda ve her tür kamu hizmetlerinde her düzeydeki kadın oranı
• Kamu yönetimindeki en yüksek pozisyondaki kadın oranı (bakandan sonraki en yüksek
pozisyonlar, müsteşarlık, vb.)
• Kamu yönetimindeki kadın oranının dağılımı
• Üst yargı organlarındaki kadın oranı
Bu kriterlere 2003'te aşağıdaki ilave kriterler eklenerek izleme alanı genişletilmiştir:
• Merkez Bankası 'governör'leri ve çalışanları arasındaki kadın oranı
• Ekonomi ile ilgili bakanlıklardaki bakan ve üst yönetici düzeyinde kadın oranı
• İşçi konfederasyonları yönetiminde kadın oranı
• İşveren konfederasyonları yönetimlerinde kadın oranı
• En büyük 50 firmanın üst yönetim düzeyindeki kadın oranı
Bu kurumlara ilaveten Avrupa Konseyi de cinsiyet eşitliğini kendi izleme alanı içine almıştır. Konsey,
kadın erkek eşitliği için yürüttüğü çalışmalar arasında kadınların kararlara eşit katılımını izleme
gereğini açıkça tanımlamakta ve bu konuda raporlar yayımlamaktadır 119 . Avrupa Konseyi, IV. Dünya
Kadın Kongresi'nden bu yana (Pekin 1995) kadın-erkek eşitliğinin sağlanması için kurulan ulusal
mekanizmaların işlevini yerine getirmesini olanaklı hale getiren yeni kurumların yaratılmasını önermektedir.
Örneğin, cinsiyet eşitliği birimlerinin (gender focal points) kurulması, parlamento eşitlik
komisyonlarının oluşturulması, cinsiyet eşitliği için ulusal eylem planlarının hazırlanması, kadın-erkek
eşitliğinin bütün kamu politikalarına yerleştirilmesi (gender mainstreaming) gibi eşitliği gerçekleştirmek
için yararlı olacak önerilerde bulunmakta ve bunları gerçekleştirecek politikaların gelişimini izleyerek
raporlamaktadır.
118 AB'nin kadınların ve erkeklerin kararlara eşit katılımı verilerini izlemek için hazırladığı veri tabanı için bkz: " European
Comission Women and Men in Decision-Making database", http://ec.europa.eu/employment_social/women_men_stats/
index_en.htm Last Updated on 18-05-2007
119 Avrupa Konseyi'nin kadın-erkek eşitliği alanındaki politikaları için bkz: www.coe.int/equality/ Türkiye hakkındaki Rapor
için aynı yerde bkz: National Machniery, Action Plans and Gender Mainstreaming in the Council of Europe Member
States since the 4th World Conference on Women (Beijing 1995).
288