Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet EÅitsizliÄi
Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet EÅitsizliÄi
Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet EÅitsizliÄi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2. TÜRKİYE'DE KADINLARIN SİYASAL KATILIMI:<br />
ÇELİŞKİLER VE BAŞARILAR<br />
Türkiye'de kadınların farklı düzeylerdeki örgütlü, 'ad hoc' ya da sivil siyasete katılımının Osmanlı<br />
İmparatorluğu döneminden başlayarak ve Cumhuriyet döneminde artarak devam ettiğini görmekteyiz.<br />
Fakat siyasal partilerin yönetim organlarına ve seçimle oluşan meclislere (hem ulusal hem de yerel<br />
düzeydeki) kadınların katılımı ve siyasal temsili hala gerçekleşmemiştir.<br />
Türkiye'de ilk kez 8 Şubat 1935'te, TBMM Beşinci Dönem seçimleri sonucunda 18 kadın milletvekili<br />
Meclis'e girmiştir. O günden günümüze kadar Türkiye Büyük Millet Meclis'inde 9,134 milletvekili<br />
içinde sadece 236 kadın milletvekili seçilebilmiştir. Yani Cumhuriyet tarihi boyunca, Meclisin sadece<br />
%2,6'sı kadın olmuştur. 2007 Genel Seçimlerine kadar Meclis'te en yüksek kadın oranına İsmet<br />
İnönü'nün Başbakanlığı (1935-1937) döneminde 18 milletvekiliyle ulaşıldı. Bu dönemdeki % 4,5 olan<br />
kadın temsil oranı ancak 2007 seçimlerinde %9,1 ile aşılabildi. Meclis'te en az kadın milletvekili olduğu<br />
dönem, üç kadın milletvekili ile 1. Menderes Hükümeti (1950-1951) ve 27 Mayıs 1960 askeri yönetimi<br />
arkasından gelen 1961-1965 dönemi oldu 4 .<br />
1935 yılından günümüze kadar yalnızca 14 kadın farklı hükümetlerde bakanlık görevi üstlendi 5 .<br />
Parlamento içinden bir kadın milletvekili ancak 1987 seçimlerinden sonra hükümette yer aldı. 1991<br />
yılına kadar kurulan 3 kabinede 1 kadın milletvekili; iki kez Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bir<br />
kez de Devlet Bakanlığı görevlerini üstlendi (İmren Aykut). 1991-1993 yılları arasında görev yapan 49.<br />
Hükümette 3 kadın milletvekili (Tansu Çiller, Güler İleri ve Türkan Akyol) devlet bakanı olarak görev<br />
yaptı. 1993 yılında Türkiye'de ilk kez bir kadın Başbakan, Tansu Çiller işbaşına geldi. 1995 genel seçimleri<br />
sonucu kurulan 53. hükümette seçimle parlamentoya girmiş 3 kadın Bakan görev aldı. Bu 3 kadın<br />
Bakan, Kadın Aile ve Sosyal Hizmetlerden Sorumlu Devlet Bakanı, Turizm Bakanı ve Ekonomiden<br />
Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yaptı. 1996 tarihinde kurulan 54. Hükümette ise biri Başbakan<br />
Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı, ikisi Devlet Bakanı ve biri İçişleri Bakanı olarak görev yapan 4 kadın<br />
Bakan bulunmaktaydı 6 .<br />
1950 yılında ilk kadın belediye başkanı Müfide İlhan Mersin'den seçildi. Türkiye'de ilk kadın bakan<br />
Av. Nermin Neftçi'dir. 12 Mart sonrası dışardan kurulan 38. Sadi Irmak hükümetinde (1974-1975) Kültür<br />
Bakanı olmuştur. Ayrıca kendisi TBMM Başkan Vekilliğini yapan ilk kadındır. İkinci kadın bakan<br />
olarak Türkan Akyol, 1971 yılında göreve atandı. Üniversitelerde ilk 'Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama<br />
Merkezi', 1989 yılında İstanbul Üniversitesi'nde kuruldu. Kadınlara kaymakamlık yolu ancak<br />
1989 yılında açıldı. İlk kadın kaymakam Özlem Bozkurt 1995 yılında göreve atandı. Yerel yönetimler<br />
bünyesinde şiddete uğrayan kadınlara yönelik hizmet veren ilk kadın sığınma evi, Bakırköy Belediyesi<br />
4 Rakamlar için bkz: TÜİK'in 2003 tarihli 'Seçim Yılı ve Parlamenter Sayısı İstatistiği', www.tuik.gov.tr<br />
5 Türkan Akyol, Hayriye Ayşe Nermin Neftçi, İmren Aykut, Tansu Çiller, Güler İleri, Aysel Baykal, Işılay Saygın, Ayfer<br />
Yılmaz, Meral Akşener, Melda Bayer, Tayyibe Gülek, Aysel Çelikel, Güldal Akşit, Nimet Çubukçu.<br />
6 Bu veriler için bkz; CEDAW 2.3 birleşik rapor, bkz. dipnot: 55.<br />
220
Change language