Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir ve Bursa gibi merkezlerle çevre üniversitelerindeki kadın akademisyen
katılımı farkı, kırda ve kentte kadın öğretmen oranlarında görüldüğü gibi daralmaya başlamıştır
(bkz. alt başlık 2.2.2). 1999-2000'de merkez lehine %12 olan bu fark günümüzde %4,5'e düşmüştür
(Tablo 22). Bu düşüş, taşradaki kadın akademisyen oranlarının artışından kaynaklanmakta
ve taşra üniversitelerinin erkek egemen yapısında ortaya çıkarabileceği gelişmeler açısından önemli
görünmektedir.
Tablo 22. Merkez ve Çevre Üniversitelerinde Kadın Öğrenci ve Öğretim Elemanı
Oranları (%) 1999–2000 ve 2006–2007
Kadın Öğrenci*
Kadın Öğretim Elemanı**
1999-2000 2006-2007 1999-2000 2006-2007
Merkez*** 42,4 44,9 42,4 43,9
Taşra 37,7 31,5 30,2 39,4
Kaynak: ÖSYM 2007:17-34'ten hesaplanmıştır.
* Üniversitelerin lisans ve önlisans programlarında okuyanlar.
** 2006–2007 kendi biriminde görevli olanları kapsamaktadır.
*** Ankara, İstanbul, İzmir, Eskişehir ve Bursa'daki öğrenci ve öğretim elemanı sayılarından oluşmaktadır.
Tablo 22'de göze çarpan bir başka önemli gelişme ise kadın öğrenci katılımının çevre üniversitelerinde
ciddi biçimde azalmaya başlamasıdır. 1999-2000'de merkezin dışındaki kadın öğrenci
ve kadın öğretim elemanı oranlarında izlenen ilişki tam aksi yönde evrilerek 2006-2007'de akademik
kadroda kadın öğretim elemanı (%39) öğrenci nüfusundaki oranı (%31) geride bırakmasına yol açmıştır.
Bu gelişmenin, kadın öğrencilerin üniversite giriş sınavlarındaki başarı ve merkez üniversitelerine
yerleşme şanslarının artışı kadar taşrada muhafazakârlığın yükselişi gibi nedenlerle ilişkisi, araştırılması
gereken konulardandır.
2006–2007 ders yılındaki veriler tüm yükseköğretim alanlarının akademik kadrolarındaki
toplam kadın oranlarının arttığını göstermektedir. Buna karşılık, kadın akademisyenlerin hem
kendi öğrencileri olan kadınlarla (bkz. Tablo 16) hem de TÜSİAD 2000 raporunda belirlenen örüntülerle
bir başka benzerliği sürmektedir. Tablo 23'te görüldüğü gibi, kadın akademisyenler gene en yüksek
oranda dil ve edebiyat, sanat ve sağlık bilimleri gibi "kadın alanları"nda varlık göstermektedirler. Buna
karşılık en az temsil edildikleri alanlardan ikisi tarım ve ormancılık ile teknik bilimlerdir.
66