58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

ir gelenek olan anlamsız şiir, Yine Eski Yunan ya da Roma’ya uzanan düş ve
karabasan edebiyatı geleneği, Đspanyol “auto sacramental”inde ya da ortaçağın
ahlaki oyunlarında görülen alegorik ve sembolik tiyatro geleneği,
Shakespeare’in bir çok örneğini verdiği soytarılık ve delilik geleneği ve hatta
dinle tiyatronun özdeş olduğu, tiyatronun en eski köklerine kadar uzanan
törensel tiyatro geleneği. 272
Postmodernist edebiyatın en belirgin özelliklerinden biri olan dilin
parçalanması, “Absürd Tiyatro”nun da kullandığı araçlardan biridir. Dilin
sınırlayıcılığı, çarpıtıcı ve şartlandırıcı yöntemlerinden ve politik baskısından
kurtulmayı amaçlayan postmodernist yazarlar gibi “Absürd Tiyatro”da da
suskunluğun ve boşluğun önemi vurgulanır. Bunu yöntemi en iyi kullanan yazarların
başında da Samuell Beckett gelmektedir. 273 Çünkü varoluşuna anlam arayan XX.
yüzyıl insanı için sözcükler anlamları ortaya koymaktan çok gizlemektedir.
Her gerçek duygu aslında dille açıklanamaz. Onu dile getirmek, ona ihanet
etmektir. Ama onu dille açıklamak da gizlemektir. Gerçek anlatım, açığa
vurduğu şeyi gizler. 274
“Absürd Tiyatro”da konuşma artık bir anlaşma aracı olmaktan çok bir
gevezelik olarak değerlendirilmektedir. Dilin parçalanmışlığı, postmodernist
edebiyattaki parçalılığa uymakla birlikte kopukluk ve süreksizliğe de uymaktadır.
Örneğin tiyatro alanında bir Ionesco’nun oyunlarında süreksizlik temel
özelliklerden birisi durumuna getirilmiştir. Süreksizlik özelliği nedeniyle onun
yapıtları “tutarsız” olarak nitelendirilmiştir. Ionesco’nun yapıtlarında da
gerçekten kopukluğun pek çok biçimine rastlamak olasıdır: geleneksel
tiyatrodan kopmak yanında, la Cantatrice Chauve’da* olduğu gibi sürekli bir
zamansal kopukluk yer alır, özellikle de parçalanan bir dilin yarattığı
süreksizlikle kendini belli eden mantıktan kopma bu yapıtın belirgin
özelliğidir. 275
Kubilay Aktulum, Ionesco’nun “Discours sur l’avantgarde”* adlı yapıtından
örneklendirmeyle, Absürd yazarın kopukluk üzerine düşündüklerini şöyle çeviriştir:
272 ÇALIŞKAN, Hamit, Absürd Tiyatro, Đmge Kitabevi, Ankara, 1995, s. 18.
273 DOLTAŞ, Dilek, Postmodernizm ve Eleştirisi, Đnkılap Kitabevi, Đstanbul, 2003, s. 101.
274 FUAT, Memet, Tiyatro Tarihi, Varlık Yayınları, Đstanbul, 1984, s. 242.
*Kel Şarkıcı
275 AKTULUM, Kubilay, Parçalılık Metinlerarasılık, Öteki Yayınevi, Ankara, 2004, s. 64.
90