58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

edilmek istemiyorum!" Belki duymadılar, onca gürültünün arasında; daha
yüksek sesle söyle, bağır: "Đtalo Calvino'nun yeni romanını okumaya
başlıyorum!" Ya da istersen hiçbir şey söyleme; belki seni rahat bırakırlar. 175
Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi, Postmodernist roman anlayışında, okur
her zaman kurgulanmış bir sözcükler dizgesini okuduğunun farkına vardırılır.
Okurun, postmodernizmden önceki akımlarda olduğu gibi romanın içine girmesi,
roman karakterleriyle özdeşleşmesi, olaylar akışında kendini kaptırıp, heyecan duyup
“sonunda ne olacak“ merakına odaklanıp romanı okuması engellenmektedir.
Postmodern romanda okur sürekli uyarılır. Böylece okurun sürekli dikkat içinde
yapıta katılması, etkin bir kişi olarak yapıt içinde var olması sağlanır.
Özünde üstkurgusal söylem Brecht'in yabancılaştırma efektinden farklı değildir.
Amacı, okurun romanın içine dalıp, dış gerçekliği ve okuduğunun bir roman
olduğunu unutmasını önlemek; romana duygularla yaklaşıp romanın duygusal
havasında onun bir parçası olmasını ve en önemlisi de romanı gerçek hayattan bir
parça gibi görmesini engellemektir. Bu yüzden sık sık okura roman okuduğu
hatırlatılır, karakterlerin gerçek hayattan insanlar değil yalnızca kurgu oldukları
belirtilir. Postmodernist romanla anılan pek çok yöntem yabancılaştırma etkisine
katkıda bulunur. Postmodern romana üstkurgusal roman denmesi de bu yüzdendir.
Yabancılaştırma etkisinin sağlanması için kullanılan birkaç yöntem daha
vardır. Romanın kendi işlemini yansıtması ve yazarın romana metinden bağımsız
toplumsal, politik vs. yorumlar katması ya da müdahele etmesidir.
Postmodernist yazarın bu yönelişinin çıkış noktası postmodernist romanda
sanatın gerçeği yansıtamayacağıdır. Roman ya kendi gerçeğini yansıtır -ki bu gerçek
çoğu zaman olağandan ayrık, efsanevi ve büyüseldir- ya da romanın yazılış süreci
romanın konusu haline gelir. Kendini yansıtmaya dayalı üstkurgusal roman, metnin
ötesinde bir anlam hedeflemeyen, göndermesiz bir metindir. Modernistlerde olduğu
gibi yazılan, aktarılmak istenen gerçeğin ya da iletinin metaforu değildir. Yüzey
anlamla derin anlam aynı şeydir. Göndermesi ya da iletisi olan postmodern romanlar
175 CALVINO, Italo, Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu, Can Yayınları, (Çev. Ülker Đnce), Đstanbul,
1990, s. 2.
55