58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

Bedesten’e dönüş ve dönüşte dükkan sahibi olma, baba parası yeme, hırsızlık,
dolandırıcılık, hacı-hoca takımının genç kızlara göz koyması, bir kadınla zina yapıp
Đstanbul’dan kaçış gibi konuları işler. 313
Meddah hikayeleri çoğunlukla metne dönüştürülürken şifreli biçimde
yazılmıştır. Bunun da nedeni, her meddahın hikayeyi kendi becerisi ve ustalığı
ölçüsünde canlandırmasından ve zenginleştirmesinden kaynaklanmaktadır.
Dolayısıyla aynı kanava, farklı meddahlar tarafından, yaratıcılığı oranında
süslenip bezenir. Bu durum konunun kalıplaşmamasını sağladığı gibi, anlatanı
dramatizasyonda özgür kılar. 314
Bitiş: Meddah, öyküsünü anlattıktan sonra sorumluluğu öykünün kaynağına bırakır,
“kıssadan hisse”yi ya da “öğrenek”i belirtir.
Meddah öykülerinde eksen tip çoğunlukla genç, mal mülk sahibi, zengin erkek
kahramandır. Bu tipler bir kadına kolaylıkla aşık olur ve kadını elde etmek için
serüvenlere atılır. Bu genç erkek tipler kimi zaman da çapkınlıklarıyla belirirler.
Hovardalıkları sonucu tüm paralarını bitirdikten sonra bir baba dostu ya da yaşlı bir
erkek araya girerek onu mutlu sona ulaştırır ve Bedesten’de dükkan sahibi yapar.
Yaşlı erkek tipler genellikle görmüş-geçirmişlikleriyle belirirler ve toplumda saygı
gören aklı başında tiplerdir. Fakat içlerinde genç kızlara göz dikenler de vardır. 315
Meddah’taki ironik durum da işte bu noktada belirir. Başlarda asalak biçimde
yaşayan bir tipin sonradan bir dükkan sahibi olarak sorunsuz bir yaşam sürecek
olması, beklenen ile gerçekleşen arasında bir uyumsuzluk, aykırılık yaratır. Bu da
uyumsuzluğun ironisidir. Çünkü Meddah anlatısının başında görünen ile gerçek ve
söylenen ile söylenmek istenenin aykırılığını “Đsim isme kisib kisbe semt semte
benzer, yalan gerçek vakit geçer” 316 diyerek ironik durumu yaratmış olur. Beklenen,
baba parası yiyen, hovardalık yapıp para kazanmak için kötü yollara başvuran bu gibi
gençlerin bir şekilde cezalandırılmasıdır. Fakat anlatıda gerçekleşen, genç tipin
313 TEKEREK, Nurhan, Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza
Yansımalar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001, s. 39.
314 TEKEREK, Nurhan, Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza
Yansımalar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001, s. 39.
315 TEKEREK, Nurhan, Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza
Yansımalar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001, s. 59.
316 TEKEREK, Nurhan, Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza
Yansımalar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001, s. 115.
104