58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

(episodik) yapı almıştır. Ortaçağ’dan tanıdığımız Moralite oyunlarında olduğu gibi
kişiler yerinel (alegorik) birer figür olmuşlardır ve kişiler bireyi değil toplumu
simgelemişlerdir. Karşı Gerçekçi hareketlerden biri olan Dışavurumculuk’ta gerçekçi
dekor anlayışı da kullanılmamış, gelişen teknolojiden yararlanılıp ışıklama tekniğine
ağırlık verilmiş, projeksiyon ve sinema tekniklerinden yararlanılmıştır. Gösterilmek
istenen uzamın yalnızca ayrıntıları sahne üzerinde kullanılmıştır. 230 Postmodern
yapıtlarda karşılaştığımız gibi bireyselliğin ortadan kalkması söz konusudur.
Simgesel ve doğaüstü görüşleri yansıtan yapıtların da bulunduğu dönemde
Georg Kaiser, Erns Toller ve Fritz von Unruh gibi yazarlar ise dışavurumculuğun
izinden giderek eserlerinde toplumsal çelişkilere parmak basmışlardır. Dışavurumcu
akımın çerçevesinde, siyasal konulu tiyatroyla uğraşan Ernst Toller yapıtlarında,
sosyalist eylemlerde bulunması ve hapiste yatması vb. nedenlerle, siyasal konuları
seçmiştir. Bu bağlamda da Politik Tiyatro’yu hazırlayan Devrimci Dışavurumcu
Tiyatro’nun en politik yazarı olma özelliğine sahip olan Toller, eski düzene
başkaldıran, savaşa, savaş nedenlerine, düzene ve yöneticilere karşı çıkan bir yapıya
sahip olduğu için oyunlarında da bu tür yaklaşımları kullanmış, militarizm ve
anamalcı sisteme karşı komünist bir tavır sergilemiştir. Hitler dönemindeki
baskılardan payını alan ve Đsviçre’de sürgün yılları yaşayan bir başka Dışavurumcu
yazar Kaiser, oyunlarında anamalcı bir toplumda gelişen sanayinin etkilerini,
mekanikleşmiş toplumda kişiliğini yitiren insanların benliğini kurtararak tinsel
anlamda yeniden doğuşunu işlemiştir. Dışavurumcu özelliklere sahip ilk
oyunlarından sonra gerçekçiliğe yönelen von Unruh ise “ödev ile boyun eğme”
arasındaki karşıtlığı işleyen yapıtlar ortaya koymuştur. 231
Artık insancıl özelliklerin yok olmaya başlaması, o güne değin “gerçek”
olarak bilinen çoğu değerin anlamını yitirmesi, anamalcılık sonucu oluşan çıkar
savaşları, girilen ahlaki bunalımlar gibi olumsuz tüm gelişmeler, dönemin
sanatçılarını etkilemiş ve başka arayışlar içine girmelerine neden olmuştur.
Ekspresyonizm’in dışında ortaya çıkan bir başka tiyatro hareketi de Fütürizmdir.
(Gelecekçilik)
230 NUTKU, Özdemir, Dünya Tiyatrosu Tarihi, Cilt: 2, Remzi Kitabevi, Đstanbul, 1985, s. 118.
231 NUTKU Özdemir, Dünya Tiyatrosu Tarihi, Cilt: 2, Remzi Kitabevi, Đstanbul, 1985, s.s.118-122.
73