58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

durumlarda da ihtiyaç olarak başka musiki aletleri de oyunda görülmektedir.
Zurna, nakkare ile birlikte genellikle meydanın uygun bir kenarında oturarak
musikiyi icra ederler. 434
“Raks” da Ortaoyunu’nu tamamlayıcı bir unsur olarak değerlendirilmiştir.
Osmanlı-Türk şenliklerinde büyük önem taşıyan dans sanatını meslek edinen
sanatçılar cinsiyetleri ve oyunlarına göre çeşitli isimler almışlardır. “Çengi (kadın
raksçılar), köçek, rakkas, tavşan (her üçü de kadın kılığına girmiş erkek raksçılar),
curcuna-baz, cin-askeri vb.” 435 Bunlar arasında çengi, köçek ve curcuna-bazlar
Ortaoyunu içinde daha etkin görev almışlardır.
Ortaoyunu’nda da Karagöz’de de “Seyirciyi eğlendirme ve ilgiyi uygun
biçimde bölme” 436 ilkesi hem bölüm geçişlerinde hem de tiplerin meydana/perdeye
gelmelerinden önce şarkı-türkü ve halk dansları biçiminde uygulanmaktadır. Başka
bir anlatımla karagöz ve Ortaoyunu’nda müzik, akışı keserek oyun gerçeğinden
yaşam gerçeğine geçişi sağlar, tanıtıcı ve tamamlayıcı bir unsur olarak belirir.
Nurhan Tekerek Ortaoyunu ve Karagöz’deki müziğin işlevini üç ana başlıkta
tanımlamıştır:
1- Aksiyonu keserek oyun gerçeğinden yaşam gerçeğine dönülmesini sağlar.
2- Oyunun verdiği zevkten ve hoşlanma duygusundan ötürü zenginleştiren bir
estetik ögedir.
3- Oyundaki taklitlerin yaşamına ve tavrına ilişkin ipuçları verir. Çünkü her
oyun kişisinin özelliğini yansıtan bir açış şarkısı ya da türküsü vardır. 437
Sonuç olarak konularını ya tarihsel ya yapıntı/masalsı bir kaynaktan ya da
geleneksel bir kanavadan yararlanan Ortaoyunu, bu özellikleriyle metinlerarası bir
ilişki kurmuş olur. Dil, durum ve hareket kaynaklı güldürme yöntemleriyle bir
toplum panoraması sunan Ortaoyunu, yergisel yaklaşımını ironi, grotesk ve fantezi
unsurlarından yararlanarak gerçekleştirir. Parçalardan oluşan gevşek dokulu dairesel
bir yapı, zaman ve uzamda sıçramalar, bu sıçramalar içinde motiflerden yararlanma,
434 www. angelfire.com (6 Mayıs 2007)
435 KUDRET, Cevdet, Ortaoyunu, Cilt: 1, Türkiye Đş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1973, s. 9.
436 AND, Metin, “Tiyatroda Açık Biçim ve Türk Tiyatrosu”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1,
Yıl: 1970, s. 30.
437 TEKEREK, Nurhan, Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza
Yansımalar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001, s. 72.
139