58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

taklitlerin bir araya getirilmesiyle meddah tarafından yeni baştan kurgulanan
senaryolar, Karagöz oyunlarından yararlanılarak ortaya çıkartılan metinler ya da
senaryolar, atasözlerinden ve deyişlerden derlenen öyküler 304 Meddah öykülerinin
temelini oluşturur. Bu durumda Meddah öykülerinin kaynaklarından çoğunun
“metinlerarasılık” özelliği gösterdiğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Meddah, anlatısını dinleyende sürekli durgunluk, geciktirim ve merak
uyandıracak biçimde geliştirir, aktarır. 305
Đçinde çok kişili olayların, çeşitli kişisel ilişkilerin dramatik bir yolda, yani
mimik yoluyla canlandırılması, kısaca “taklit”i barındırması, senaryoların orada
bulunan seyirci-dinleyiciye göre ve birden içe doğuşla geliştirilmesi meddahı
hikayecilerden ayırıp, “oyuncu” konumuna getirmektedir. 306
Bu durum, Meddah anlatılarının “tiyatrosallık/oyunsuluk” özelliği taşıdığını
göstermekte ve Postmodern Edebiyat’ta karşılaştığımız örneklerle bağdaşmaktadır.
Meddah, seçtiği konularla bağlantılı olarak seyircide coşkunluk, üzüntü,
merak ve acıma duyguları yaratır. Đzleyicileriyle kişileri arasında bir duygu bağı,
özdeşleşme sağlayabilir. Bu bağlamda, Karagöz ve Ortaoyunu salt birer göstermeci
tiyatro olmasına karşın, Meddah’ın seçtiği konulara göre diğer iki türle aynı
özellikleri taşımadığını söylemek doğru olacaktır. 307 Buna karşın, Meddah’ın kapalı
biçim ve yanılsamacı tiyatro özelliklerini birebir taşıdığı da söylenemez. Meddah
öyküleri, kesintiye uğratmalarla süren gevşek bir olay dizisine sahiptir. Meddah’ın
anlatısı, dinleyici/seyircinin durumuna, konumuna ve koşullara göre kimi zaman
fıkralarla kimi zaman yemek tarifleriyle kimi zaman da yan öykülerle renklenir ve
zenginleşir.
304 NUTKU, Özdemir, Tarihimizden Kültür Manzaraları, Kabalcı Yayınevi, Đstanbul, 1995, s.s.
113-114.
305 AND, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu, Đnkılap Kitabevi, Đstanbul, 1985, s. 219.
306 NUTKU, Özdemir, Tarihimizden Kültür Manzaraları, Kabalcı Yayınevi, Đstanbul, 1995, s. 112.
TEKEREK, Nurhan, Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza Yansımalar,
Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001, s. 15.
307 AND, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu, Đnkılap Kitabevi, Đstanbul, 1985, s. 219.
101