58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

II. BÖLÜM: EDEBĐYATTA SOYUTLAMA
Edebiyat varolduğundan beri bir değişim ve gelişim içindedir. Her akım
kuşkusuz romanın yapısal ve biçimsel anlamda değişmesini beraberinde getirmiştir.
Ancak romana ilişkin kimi unsurlar ve gelenekler her zaman sürmüştür. Bütüncül bir
değişim neredeyse XX. yüzyıla kadar söz konusu olmamıştır. Bütünlük, metin-içi
tutarlık gibi kavramlar hep varolmuştur. Postmodernist dönemde ise durum farklıdır.
Postmodern roman geleneksel romandan öylesine başkalaşmıştır ki, günümüz
romanına artık roman değil de “anlatı” denmesi daha doğru olacaktır.
Postmodern romanın, geleneksel romana ilişkin hangi unsurları atıp yerine
neler koyduğunu söyleyebilmek için roman tarihinin tümünü yazmak gerekir, ancak
böyle bir yaklaşım başka bir çalışma konusu olacaktır; biz burada, postmodern
romanın genel özelliklerini örneklerle ortaya koyarak, soyutlama yöntemini nasıl
kullandığına ilişkin saptamalarda bulunacağız.
1980'li yıllara kadar, roman türü “hakim roman” ve “tür romanı” olarak iki
ana gruba ayrılabilir. “Hakim roman”, yaygın olarak yazılan romandır. Tür romanı,
polisiye, bilim-kurgu, aşk romanı ve tarih romanı gibi belirli kalıplar içinde yazılan
romanlardır. Bu romanların kendilerine değgin kural ve gelenekleri, Agatha Christie,
Barbara Cartland ve Isaac Asimov gibi ustaları vardır. “Hakim roman” tür
romanlarının dışında kalan ve çerçevesi daha geniş bir kavramdır. “Hakim Roman”la
“Tür Romanı”nın etkileşimi 80'li yıllarda başlamıştır. Kısa bir süre sonra da artık
“hakim roman” ve “tür romanı” kavramlarıyla özdeşleşmeyen kırma romanlar
ortaya çıkar. Bu romanlar en azından hem popüler hem de edebi olmaları nedeniyle
geleneksel romandan farklıdır. 122
122
www.bilkent.edu.tr/~sbezci/makaleler (20 Nisan 2007)
37