58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

Hiçbir şeyin sağlam bir anlam temeli üzerinde oturmadığı bu kaygan/
geçişimli oyun ortamında yazar da, anlatıcısı da, anlatı kişisi de aynı özelliği
taşırlar; her türlü değişimin/dönüşümün/takasın olası olduğu bir ortamın
varlıklarıdır onlar. Geçmişin güvenilir/sağlam/ağırbaşlı yazarı, yerini
ağırlık/bilgelik sergilemekten hoşlanmayan, yaşamın anlamı konusunda kuşku
dolu olan ve okurunu yönlendirmeyi aklından bile geçirmeyen oyunbaz bir
kurgu sanatçısına bırakır. 144
Okurun yazar olduğu, yazarın kurmaca yaptığı, kurmaca yapanın anlatıcı,
anlatıcının üstkurmacacı olduğu gibi herkesin bireyselliğini yitirdiği bu yazın türünde
herkes birbirine dönüşür. Bu da çoğulculuğun/çeşitliliğin göstergesidir.
(…) bu metinlerde insanın sorunsalları, tek bir roman kişisinin yaşadıkları
olarak değil, tümüyle soyut bir düzlemde, biçim/kurgu/yapı özellikleri
aracılığıyla, -Erns Fischer’in çok sevdiğimiz bir sözünü yinelersek- “gerçeğin
buharında” ve onun okur düzleminde yeniden üretilmesi sırasında ortaya çıkar;
metin kişisinin değil, okurun sorunsalıdır. Bu insansız metinlerde insan, okurun
tümüyle öznel düzlemde gerçekleştirdiği oyunsu bir okuma edimi aracılığıyla
beden kazanır. 145
Çoğulculuk ve çeşitliliğin sağlandığı her yöntem, soyut bir düzlemde
yapıldığı için, postmodern edebiyatın bu özelliği birebir “soyutlama yöntemi” ile
örtüşmektedir. Bunu daha iyi anlayabilmek için postmodernist edebiyatın diğer
özelliklerini de incelemek ve örneklendirmek gerekmektedir.
II.B. Zaman ve Uzamda Sıçramalar
Gerçekçi dönemde bütünlük ve tutarlılık olguları, öykünün neden sonuç
ilişkilerine dayalı kronolojik anlatımla sağlanır. Bir kişi ya da grubun öyküsü
başından sonuna kadar anlatılır. Öykü de, yaygın olarak bir ölüm ya da evlilikle
biter. Modernistler neden sonuç ilişkisinin ve kronolojinin yerine bilinç akışını
koysalar da, bütünlüğü sağlamak için leitmotifler kullanırlar. Ritim olarak
çevirebileceğimiz leitmotif, zaman zaman yinelenen, arada bir görünen ve kaybolan
144 ECEVĐT, Yıldız, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, Đletişim Yayınları, Đstanbul, 2006,
s. 76.
145 ECEVĐT, Yıldız, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, Đletişim Yayınları, Đstanbul, 2006,
s.s. 78-79.
44