58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

hatırlanırsa, Brecht’in oyunları ve uygulamalarının “soyutlama yöntemi”ni kullandığı
saptaması yanlış olmayacaktır.
III.E. Absürd Tiyatro ve Soyutlama
Brecht’in tiyatro kuramını oluşturmasında olduğu gibi “Absürd Tiyatro”
anlayışının gelişmesinde de toplumsal ve ekonomik değerlerin çöküşü etkili
olmuştur. Özellikle yaşanan savaşlar ve bu savaşların ardından insanoğlunun insansı
değerlerinin kaybolması bu sanat anlayışının temelini oluşturmuştur.
Önce Birinci Dünya Savaşı sonra ikincisi… ve yeri göğü sarsan, insan
üzerindeki etkileri yıllarca süren atom bombası. Đnsanların birbirini suçlamaları,
yargılamaları. Güvensizlik, iletişimsizlik, yalnızlık. Đnsan için atom
bombasından da tehlikeli olan iç dünyanın yitirilme tehlikesi. 263
Gittikçe makineleşen dünyada özellikle büyük kentlerde birey doğadan,
çevresindeki insanlardan, giderek kendi doğal varlığından kopmaya başlamıştır. Bu
kopuş güvensizlik, iletişimsizlik ve yalnızlık getirmiştir. “Absürd Tiyatro”nun
doğuşuna ortam hazırlayan “Varoluşçuluk” felsefesi de insanın bu yeni durumundan
doğmuştur. Đnsan değerleri aşınmış, güvensizlik, iletişimsizlik, yabancılaşma
sonucunda insansızlaşma ortaya çıkmış, dil ölü bir duruma gelmiştir. Đnsanlar
arasında bağlantı kurulması olanaksızlaşmıştır ve insanlar istemeseler de
yalnızlıklarının içine gömülmüşlerdir. “Saçma”nın insan hayatına girmesi de bu yolla
olmuştur. Ancak “Varoluşçu” yazarlarla “Absürd Tiyatro” yazarlarının tiyatroyu
kullanımı farklı olmuştur. Martin Eslin de “Varoluşçuluk” ve “Absürd Tiyatro”nun
birbirlerinden kesinlikle ayrı tutulması gerektiğini vurgulamıştır. 264 “Varoluşçu”
yazarlarda görülen sahneden seyirciye doğrudan göndermeler, “Absürd” yazarların
kaçındıkları bir durumdur. “Absürd Tiyatro” yazarlarının “insana durumunu fark
ettirme” tutkuları, hiçbir zaman oyun sonunda seyirciye yöneltilen doğrudan
gönderme ya da çözüm önerme biçimine dönüşmez.
263 NUTKU, Özdemir, Dünya Tiyatro Tarihi, Cilt:2, Remzi Kitabevi, Đstanbul, 1993, s. 102.
264 EASTERLĐNG, Anja, Shakespearean Parallels and Affinities with the Theatre of Absürd in
Tom Stoppard’s Rosencrantz and Guildernstern are Dead, Umea University, Sweden, 1982, s. 5.
87