58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

“(…) metinlerarasının metinlerin bir yer değiştirmesi, metnin ise bir birleşim
düzeni, yazının, yeniden dağıttığı parçalar arasında sürekli alışveriş yeri
olduğunu söyleyebiliriz. Yazı, önceki sonsuz metinler alanından aldığı
parçalardan yola çıkarak, onları anlatısal sözdizimde çizgisel olarak bir bütün
oluşturabilecek bir biçimde uç uca ekleyerek yeni bir metin ortaya çıkarır. (…)
metinlerarası bir metnin önceki bir metni yinelemesi değil, sonsuz bir süreç,
metinsel bir devinimdir. Metinlerarası başka metinlere ait unsurları taklit etmek
ya da onları olduğu gibi yeni bir metne sokmak değil bir ‘yer değiştirme’
işlemidir.” 201
Postmodernist edebiyatın kolları arasında değerlendirilen metinlerarasılıkta
da okur etkin bir duruma getirtilir.
“Estetik düzeyde okur, bildiği öteki metinlere göre metnin yerini belirler.
Onu belli bir geleneğin ya da türün içerisine sokarak, orada, daha önce başka
yerlerde görülmüş olan biçimleri tanımaya uğraşır. Bilisel düzeyde ise metnin
göndergesel çerçevesini, onu ya metin dışı bir gerçeklik ya da metinsel bir
gerçekle ilişki içerisine sokarak oluşturur.” 202
Pastiş ve parodi, metinlerarası düzlemde kullanılmasının yanı sıra,
postmodern edebiyat yapıtlarında yazarın bilinçli olarak oluşturduğu boşluklar yani
suskunluklar açısından da yazın tekniği bağlamında yardımcı olan unsurlardır.
Postmodernist edebiyatın özünde olan birbirine hiç benzemeyen unsurları bir araya
getirip iç içe işleme niteliği, metinlerde belirsiz alanlar, boşluklar, soyut dünyalar,
düzensizlik ilişkilerini, uyumları ve çatışmaları göstermek adına da işlevseldir.
Çünkü “boşluk doldurmak, belirsizlikleri gidermek, yanıtları önceden belirlenmiş bir
bulmacayı çözmek değil, üreticisinden bağımsız yeni anlamlar üretmektir.” 203 Bunu
yapmanın yolu da soyutlamaktan geçer. Tıpkı, çağımızda, bu yaşam koşullarında her
bireyin yapmak zorunda kaldığı gibi.
201 AKTULUM, Kubilay, Metinlerarası Đlişkiler, Öteki Yayınevi, Ankara, 1999, s. 43.
202 AKTULUM, Kubilay, Metinlerarası Đlişkiler, Öteki Yayınevi, Ankara, 1999, s. 62.
203 ÖZBEK, Yılmaz, Postmodernizm ve Alımlama Estetiği, Çizgi Kitabevi, Konya, 2005, s. 35.
63