58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

ortaya sürme, kolaj yapma, monte etme, yani birbirinden bağımsız bir çok unsuru bir
araya getirip, kendinden önceki sanat akımlarında çok da alışık olunmayan
kompozisyonlar yaratma, Postmodern anlatının özünü oluşturan niteliklerdir. 193 Odak
yazma edimidir ve roman kişileri sürekli öykü içinde öykü şeklinde metinler
üretirler. Bu üretimler geleneksel anlatılara benzemez, çarpıtılmış öykü parodileri
biçiminde varlık gösterirler. Bu noktada “parodi”nin de kavramsal karşılığının
açıklanması gerekmektedir.
Yazınsal bağlamda, klasik dizgede parodi (yansılama) oyunsal ya da
yergisel bir işlevle bir kuralı çiğneme biçimi olarak tanımlanır. Klasik anlamda
parodi soylu bir metni sıradan bir olaya indirgemeye dayanır. Yansılama
işlemine karşın, yansılayan metin ile yansılanan metin arasında çok sayıda
benzerlik bulmak olasıdır; zaten bu türden uygulamanın yapılabilmesi için iki
metin arasında yeterince benzerlik bulunması gerekir. 194
Metinlerarasılıkta amaç “bir konuyu öykülemekten çok, üstkurmacanın
yazıdan oluşan doğasını, kurmaca olduğu vurgulanan öykü/yazı kesitleriyle
dokumaktır.” 195 Postmodernist yazar, kendi ürettiği öykülerin yanı sıra, daha önce
başka yazarlar tarafından üretilmiş metinlerden de yararlanır, onlardan yola çıkar,
onları parodi/pastiş yöntemiyle metnine yansıtır. Böylece somut gerçekliğin yerini
metinlerin dünyası alır.
Belki de, içinde yaşadığı gerçekliğe yabancılaşan çağcıl yazarın,
bütünleşmekte zorlandığı gerçekliği yansıtmayı bırakıp, daha önce başka
yazarlar tarafından yazılmış metinlerin dünyasına sığınması, onlardan yola
çıkılarak ikinci elden yeni bir kurmaca gerçeklik yaratması demektir bu.
Eskilerin taklitçilik diye aşağıladıkları bu eğilim, çağ edebiyatının biçimsel
yeniliklerinden biridir; özgünlüğün içerikte değil, biçimde önemli olduğu bir
estetik anlayışın ürünüdür. 196
Metinlerarası düzlemde postmodernist okumalara bakıldığı zaman, sıklıkla
kullanılan “Pastiş” yani “Öykünme”, Parodi ile kimi anlayışlara göre (Örneğin Rus
Biçimcileri’ne göre) aynı anlama gelir ve yansılanan metni taklit eder ya da
dönüştürür.
193 ÖZBEK, Yılmaz, Postmodernizm ve Alımlama Estetiği, Çizgi Kitabevi, Konya, 2005, s. 19.
194 AKTULUM, Kubilay, Parçalılık Metinlerarasılık, Öteki Yayınevi, Ankara, 2004, s. 287.
195 ECEVĐT, Yıldız, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, Đletişim Yayınları, Đstanbul, 2006,
s. 110.
196 ECEVĐT, Yıldız, Orhan Pamuk’u Okumak, Gerçek Yayınevi, Đstanbul, 1996, s. 31.
61