58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz

Dolaysız konuşma özelliği diğer insanlarla ilişkisinde patavatsızlığa yol açar
ve görgü kurallarını bozar. Kavuklu’nun bir de sorumluluğunu kavramayan,
yarınını düşünmeyen, gayretsiz, sebatsız, tembel yanı vardır. Onun içten, mert
ve dürüst fakat toplumsal yaşamla uzlaşmasız, gayretsiz, düşüncesiz tutumu ile
Pişekar’ın içten pazarlıklı ve hesaplı fakat her zaman yardıma hazır, ödüncü ve
uzlaşmacı tutumu arasında sanki bir karşılaştırma yapılmaktadır. 381
Ahmet Rasim’in anlatımıyla ise Kavuklu, şu özellikleri taşımaktadır:
Kavuklu, oyunun ser-komiğidir. Her şey, her entrika, her sürpriz onun lisanı
tehzil ve reftar-ı tenşit ve mizahiyle açılır. Pişekar’ın tashih ve tenkidiyle
veyahud her ikisi tarafından müştereken açılıp kapanır. Kavuklu, mütecahil,
müteami, mütelaşi, mütebessim, mütehammik geçinmek suretiyle Pişekar’ı
uğraştıra uğraştıra en sonra oyuna münasib olan bir tekerleme, bir fantezi, bir
monologla maksadını izah ederek prelüdü bitirir. Kavukluların en büyük
mahareti, tekerleme insadındadır. 382
Diğer bir eksen kişi olan Pişekar ya da Hacivat ise her zaman içten pazarlıklı,
arabulucu, kavgaları yatıştıran, dargınların arasını bulan, ölçülü, ağırbaşlı, kusurları
gördüğü zaman dilini tutabilen 383 oyunu yönlendiren kişidir. Kimi kaynaklarda
Pişekar’ın aslında bir rejisör konumunda olduğu, yeri geldiği zaman suflör,
oyuncuların kanavayı ya da sözleri unuttuğu zaman bir hatırlatıcı olduğu
yazmaktadır. 384 Sokullu, Pişekar’ı şöyle tanımlamıştır:
Herkesin tanıdığı, saydığı bir kentli, başı sıkışanların başvurdukları bir
mahalle büyüğüdür. Gerek mal mülk sahiplerinin gerekse işsiz güçsüzlerin
yardımına koşup dertlerine derman olan Pişekar aç gözlü ve dolapçı
olmamasına rağmen fırsatları değerlendirmeyi hiç kaçırmaz. Özellikle
zenginlerin işlerini görürken emeğinin karşılığını alacağını çok iyi bilir. Fakat
eli sıkı olduğu halde para canlısı görünmez. (…) Pişekar pek açık bir adam
değildir. Kibarlıktan mı, bilgiçlikten mi, görmüş geçirmiş olmasından mı ileri
gelir pek bilinmez, her şeyi açık açık söylemeyen, düşüncesini belirtmekten
kaçınan bir tutumu vardır. 385
381 SOKULLU, Sevinç, Türk Tiyatrosunda Komedyanın Evrimi, Kültür Bakanlığı Yayınları,
Ankara, 1979, s. 165
382 AND, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu, Đnkılap Kitabevi, Đstanbul, 1984, s. 387
383 AND, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu, Đnkılap Kitabevi, Đstanbul, 1984, s. 471
384 TÜRKMEN, Nihal, Ortaoyunu, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları; Đstanbul, 1991
385 SOKULLU, Sevinç, Türk Tiyatrosunda Komedyanın Evrimi, Kültür Bakanlığı Yayınları,
Ankara, 1979, s. 165
125