58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz
58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz
58-Soyutlama-acisindan-postmodern-edebiyat-ile-meddah-karagoz
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
“SOMUT: 1. Gerçekliği algılanab<strong>ile</strong>n, müşahhas, konkre, soyut karşıtı: taş,<br />
hava, su somut birer varlıktır. 2. ad. Somut olan şey. Somut ad. (Dilb.) beş<br />
duyudan biri <strong>ile</strong> ya da bir kaçı <strong>ile</strong> saptanan varlık: Ev, deniz, ışık, ses gibi.” 16<br />
Nesnel dünyaya ait, duyularla algılanab<strong>ile</strong>n varlıkları nitelemek için<br />
kullanılan “somut”a “elle tutulan, gözle görülen” demek yanlış olmayacaktır. Bu<br />
durumda kavramların karşıtlığından yola çıkarak “elle tutulamayan, gözle<br />
görülemeyen, yalnızca bilinç yoluyla algılanab<strong>ile</strong>n, kavranab<strong>ile</strong>n” açıklamasının<br />
karşılığına “soyut” kavramı yerleştir<strong>ile</strong>bilir. Yalnızca bilinç yoluyla kavranab<strong>ile</strong>n<br />
“soyut” kavramına “soyutlama” yoluyla ulaşılabilir. <strong>Soyutlama</strong>nın karşılığı ise<br />
şöyledir:<br />
“SOYUTLAMA: ad. (Fels.) Bir nesnenin özelliklerinden ya da özellikleri<br />
arasındaki ilişk<strong>ile</strong>rden herhangi birini tek başına alan zihinsel işlem, gerçeklikte<br />
ayrılamaz olanı, düşüncede ayırma. 17<br />
Bu tanımlamalar doğrultusunda, soyutlamanın öncelikle düşünsel bir olgu,<br />
düşünsel bir ayıklama işlemi olduğu saptaması yanlış olmayacaktır. “Beyazlık ancak<br />
eşya <strong>ile</strong> birlikte varolan bir haldir, onu sütten, kireçten kağıttan kısacası beyaz olan<br />
şeylerden ayrı bir şey gibi düşünmek bir soyutlama yapmaktır.” 18<br />
Latince “abstractus” (uzak tutmak, ayırmak) 19<br />
sözcüğünden Batı dillerine<br />
geçen soyutlamanın karşılığı, Türkçe’dekine benzer anlamlar içermektedir:<br />
“ABSTRACTION: <strong>Soyutlama</strong>, çıkarma, tecrit, ayırma.(…)” 20<br />
“ABSTRACTION: (Fels.) 1. <strong>Soyutlama</strong> 2: Gerçekte karşılığı olmayan soyut<br />
düşünce ve kavram 3. Kurulan düşler, zihin takıntısı.” 21<br />
“ABSTRAIRE: 1. <strong>Soyutlama</strong> yapmak, soyutlamaya gitmek 2. soyutlamak 3.<br />
bir şeyden bir şeyi yalıtlamak, almak, çıkarıp almak.” 22<br />
“ABSTRAKTION: fiil. Genelleme; çekip ayırmak.” 23<br />
16 Türkçe Sözlük, Cilt: 2, T.D.K. Yayınları, Ankara, 1983, s. 1073.<br />
17 Türkçe Sözlük, Cilt: 2, T.D.K. Yayınları, Ankara, 1983, s. 1078.<br />
18 Türkçe Sözlük, T.D.K. Yayınları, Ankara, 1966, s. 657.<br />
19 http://www.miregitim.com/online_latince_turkce_sozluk.php (28.02.2007)<br />
20 Đngilizce-Türkçe Redhouse Sözlüğü, Redhouse Yayınevi, Đstanbul, 1991, s. 4.<br />
21 SARAÇ, Tahsin, Fransızca-Türkçe Büyük Sözlük, T.D.K. Yayınları, Ankara, 1976, s. 10.<br />
22 SARAÇ, Tahsin, Fransızca-Türkçe Büyük Sözlük, T.D.K. Yayınları, Ankara, 1976, s. 10.<br />
23 http://mydictionary.dyndns.org/dict/seek/translator (28.02.2007)<br />
5
Change language