You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hrvat. film. ljeto, <strong>Zagreb</strong> / god 8 (<strong>2002</strong>), br. <strong>29</strong>, str. 37 do 57 Primorac D.: Marketing u filmskoj distribuciji<br />
17 Titanic je zaradio oko 600 milijuna dolara u Sjedinjenim Dr`avama i<br />
Kanadi, a ~ak 1,2 milijarde dolara u ostalom dijelu svijeta.<br />
18 Poput Philipa Kotlera, koji izdvaja izvedbene umjetnosti (performing<br />
arts), a izbjegava sve ostale vrste koje trenuta~no stjecajem okolnosti<br />
ostvaruju dobit.<br />
19 Pojednostavnjeno re~eno, umjetni~ko djelo + proizvod = kreativan<br />
proizvod. (Caves, 2000: 1)<br />
20 Filmski redatelj Mil~o Man~evski u intervjuu tjedniku Nacional. (Nacional,<br />
26. lipnja 2000: 37)<br />
21 Ljestvica uspje{nosti, slobodan prijevod prema engl. box-office (prodavaonica<br />
ulaznica, uspje{na priredba koja privla~i gledatelje), naziv<br />
rasprostranjen u zap. kinematografijama (osobito ameri~koj), kojim se<br />
ozna~uje i odre|uje tr`i{na vrijednost neke film. zvijezde ili prihod od<br />
pojedinog filma. (Peterli}, ur., 2/1990: 72)<br />
22 Residuals je termin kojim se nazivaju isplate (ko)autorima ili nosiocima<br />
prava odre|enog postotka (royalties) od prihoda svih daljih oblika<br />
prikazivanja filma nakon kinoprikazivanja. (Caves, 2000: 134)<br />
23 Ve}ina tro{kova nastaje u kratkom razdoblju u po~etku proizvodnje<br />
pa postaje veoma va`no {to br`e eksploatirati kreativni proizvod<br />
kako bi se {to prije po~ela vra}ati sredstva.<br />
24 Osnovne funkcije distributera, odnosno posrednika u svim djelatnostima<br />
jesu preuzimanje i smanjivanje rizika (i posredno cijena), organizacija<br />
i poticanje razvoja djelatnosti u cjelini. Navedene klju~ne uloge<br />
filmska distribucija preuzima i obavlja ponajprije u komercijalnijim<br />
kinematografijama s razvijenim <strong>filmski</strong>m industrijama kakva je<br />
ameri~ka. Bez distribucije ne bi bilo ameri~ke kinematografije ni ameri~ke<br />
filmske industrije kakva je danas; filmovi bi se snimali tek kad<br />
bi se vratio novac od prethodnog filma, a prikaziva~i ne bi imali {to<br />
prikazivati (kao {to je bio slu~aj u po~ecima kinematografije, zbog<br />
~ega su uostalom proizvo|a~i i prikaziva~i inicirali stvaranje distribucije).<br />
Iako takav sustav fanati~no poti~e aktivnost i razvoj produkcije,<br />
prije svega u tehnolo{kom smislu, u njemu egzistira realna opasnost<br />
od sputavanja kreativnosti, ponekad ni{ta manja nego u kinematografijama<br />
koje u cijelosti kontrolira dr`ava. Omogu}avanje pluralizma<br />
izvora financiranja jedini je pravi put poticanja produkcije. Stoga u<br />
mnogim zemljama, primjerice zapadnoeuropskim, produkcija vi{e ne<br />
ovisi samo o distribuciji i njezinim akcijama i rezultatima, ili isklju~ivo<br />
o dr`avi, ve} i o brojnim neprofitnim i profitnim, dr`avnim ili privatnim<br />
organizacijama razli~itih interesa i polja djelovanja. Na`alost,<br />
u Hrvatskoj je jo{ na djelu druga krajnost. Distribucija nema nikakve<br />
veze s produkcijom, koja gotovo isklju~ivo ovisi o dr`avnoj potpori i<br />
tek ponekoj individualnoj inicijativi, a ostali izvori financiranja ne postoje.<br />
Istina, bez distribucijskog i inog novca na{a produkcija i dalje<br />
funkcionira, ali jedva, dok ostale grane kinematografije polako odumiru.<br />
Svijest da sve tri grane kinematografije ovise jedna o drugoj<br />
presudna je za spas kinematografije u cjelini.<br />
25 Iako uglavnom djeluju kao veleprodava~i, <strong>filmski</strong> distributeri mogu<br />
nastupati i kao maloprodava~i, primjerice prodaju}i direktno krajnjim<br />
korisnicima videokasete sa svojim filmovima.<br />
26 Buzz je reakcija na odre|eni film, pojedinca ili doga|aj. U~inak koji<br />
posti`e usmena predaja; ono {to se o filmu pri~a, bilo dobro ili lo{e.<br />
Najgori je izostanak bilo kakve reakcije.<br />
27 Te{ko prevodiv pojam buffs ozna~ava donekle obo`avatelje i odli~ne<br />
poznavatelje odre|ene kreativne industrije; u na{em slu~aju filmofile.<br />
(Caves, 2000: 185-187)<br />
28 U svijetu je uobi~ajeno da se ti odjeli umjesto distribution and promotion<br />
nazivaju sales and marketing (prodaja i marketing), iako su prodajne,<br />
odnosno distribucijske aktivnosti dio marketinga. Do pogre{ke<br />
dolazi vjerojatno stoga {to bi sales and promotion previ{e podsje-<br />
}alo na sales promotion (unapre|enje prodaje), dok je distribution naziv<br />
cijele djelatnosti. Pritom se pod terminom marketing uglavnom<br />
podrazumijevaju promocijske aktivnosti advertising i publicity (ogla-<br />
{avanje i publicitet). Potpunoj terminolo{koj konfuziji pridonosi i {to<br />
se u drugom kontekstu pod marketing costs ubrajaju tro{kovi izrade<br />
kopija, {to spada u distribuciju, i ogla{avanja (prints and advertising).<br />
<strong>29</strong> Filmski distribucijski kanal ~ine proizvo|a~i, posrednici (distributeri<br />
u doma}oj i stranoj zemlji), prikaziva~i i potro{a~i.<br />
30 U <strong>filmski</strong>m kompanijama uobi~ajen je pojam release & marketing<br />
strategy, u ~emu release ozna~ava strategiju pu{tanja filma u promet,<br />
odnosno njegove distribucije, a marketing strategiju promocije.<br />
31 Blockbuster je pojam koji ozna~ava najskuplje i najve}e stvarne, ali ~esto<br />
i samo potencijalne hitove. »1. Ne{to golemo, posebice film ili<br />
knjiga koji privla~e veliku publiku. 2. Ne{to uzbudljivo i uspje{no.«<br />
(Spears, ur., 1998: 33)<br />
32 Budu}i da je ve}inom rije~ o mulitpleksima, mnogi se filmovi zapravo<br />
prikazuju u vi{e njihovih dvorana. Ukupan broj kopija koje se koriste<br />
prilikom otvaranja ponekad je ve}i od {est tisu}a. Izrada pojedine<br />
kopije stoji oko 1200 dolara, {to zna~i da se samo na osnovnu pripremu<br />
tako masovne distribucije utro{i 7, 2 milijuna dolara. U Hrvatskoj<br />
se ja~i filmovi prosje~no distribuiraju sa ~etiri do osam kopija.<br />
33 U {to idu studiji, producentske kompanije, nezavisni distributeri, prikaziva~i<br />
(kina, videoteke, televizijske mre`e), agencije itd.<br />
34 Prema vrstama financiranja projekti se razvrstavaju na zavisne, odnosno<br />
one koji nastaju pod okriljem major-studija, i sve ostale — nezavisne.<br />
No, valja uo~avati razlike izme|u tih brojnih tzv. nezavisnih<br />
kompanija. Postoje uistinu nezavisne produkcijske i(li) distributerske<br />
kompanije, ali i poluzavisne produkcijske i(li) distributerske kompanije<br />
koje djeluju u suradnji s majorima.<br />
35 Sequencing je marketin{ka strategija maksimiziranja prihoda prema<br />
kojoj se film pu{ta u distribuciju sekvencijalno razli~itim kanalima i u<br />
odre|enim vremenskim razmacima, po~ev{i od kanala s najvi{im mogu}im<br />
profitima u najkra}em razdoblju.<br />
36 Trenuta~ni rekord dr`i animirani film Shrek koji se odre|eno vrijeme<br />
u Americi prikazivao u 3715 kina.<br />
37 Jednostavni su ugovori i kad distributer iznajmi kino (four-wall contracts)<br />
za fiksnu najamninu plus operativne tro{kove.<br />
38 Distributeri ponekad uvjetuju prikazivanje svojih najve}ih blockbustera<br />
omjerom 50: 50 posto.<br />
39 Lokalni zastupnici majora od toga zadr`avaju od 15 do 30 posto.<br />
40 Prva 2P ~ine marketin{ki, a tre}i produkcijski prora~un. Na participation<br />
costs otpada sve ve}i dio prihoda, ali ih je te{ko prikazati prije<br />
kona~nog obra~una. (Squire, ur., 1992: 287)<br />
41 Na engleskom jeziku navedeni elementi promotivnog miksa zovu se<br />
advertising, sales promotion, personal selling i publicity.<br />
42 U stvarnosti distributeri poti~u prikaziva~e da isti~u i ~e{}e koriste<br />
njihova sredstva nadokna|uju}i im tro{kove dostave koje ina~e podmiruju<br />
kina te neopazice pla}aju}i ne{to vi{e od uobi~ajenih cijena.<br />
H R V A T S K I F I L M S K I L J E T O P I S <strong>29</strong>/<strong>2002</strong>.<br />
57
Change language