You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
uz puno razumijevanje činjenice da opravdani bijes zbog rasne<br />
nepravde još uvijek nalazi svoje mjesto u crnačkim crkvama,<br />
imao snage da se, govorom u Nacionalnom ustavnom centru<br />
Philadelphia, ogradi od “neprihvatljivih” izjava svog pastora,<br />
jasno rekavši kako je Wrighta oduvijek doživljavao kao svog<br />
duhovnog (“jer mu je pomogao da učvrsti svoju kršćansku<br />
vjeru, vjenčao ga u crkvi i krstio njegove kćeri”), ali ne i kao<br />
političkog vođu. Istovremeno, izbjegavši pad u zamku izbornopragmatičkog<br />
nemorala i licemjerja, pozvao je glasno američku<br />
naciju da ne ignorira objektivnu opasnost rasizma u vrijeme<br />
kada svi, pa i bijelci, posebno radnička klasa, imaju stvarnih<br />
egzistencijalnih problema koji se mogu i moraju samo zajednički<br />
rješavati:<br />
“Ako sada zatvorimo oči, ako se sada povučemo u svoje<br />
pojedinačne mišje rupe, nikada nećemo biti u mogućnosti riješiti<br />
probleme zdravstva, obrazovanja i nalaženja dobrog posla za<br />
svakog Amerikanca”. [1]<br />
Dakle, Obama je sasvim racionalno prošao kroz scilu i haribdu<br />
politikantski izazovnog jednoumlja predizborne psihoze: niti<br />
se odrekao svog pastora, niti je zažmirio na problem rasizma,<br />
nego je, izašavši uspravno pred američki narod, pošteno<br />
i hrabro izrekao svoje mišljenje i o jednom i o drugom. Time je<br />
Americi i njenim (resp. svojim) građanima stavio do znanja da<br />
želi ići ljudski najširim putem, putem dobra za sve, a ne uskim<br />
puteljcima za crne ili bijele, za ove ili one idejne, rasne ili neke<br />
druge jednosmjerno zavodljive ćor-sokak orijentacije.<br />
Da bi Barack Obama, sa tako trezvenom, neostrašćenom građanskom<br />
logikom propao, na našim prostorima i našim izborima,<br />
nije nimalo teško zamisliti.<br />
Ali, bolje da ne zamišljamo.<br />
To se, vrlo jednostavno, da – pokazati.<br />
Da izbjegnemo mogući prigovor subjektivizma, evo nekoliko<br />
vrlo slikovitih primjera koji snagom životnog dogoda, otslikavaju<br />
svu moralno-civilizacijsku bijedu bh okruženja koje,<br />
neprincipijelno-podrivačkom šutnjom iznutra, direktno utiče<br />
na kvalitet i smisao života svih građana Bosne i Hercegovine.<br />
Etno-politika u svojoj politikantskoj prizemnosti, prodrla je i<br />
tamo gdje je ne bi smjelo biti. Uz religiju, politizirani su književnost,<br />
umjetnost, sport ... dakle, kultura u najširem smislu<br />
riječi. Primjeri koji slijede govore sami za sebe.<br />
Samo zato što je promašio jedanaesterac, najbolji golgeter<br />
čačanskog prvoligaša Borac, Mike Temwanjira (Zimbabve),<br />
na narednoj je utakmici (Borac – Mokra Gora) dočekan zvižducima<br />
i povicima navijača Borca da “odlazi odavde”, jer oni “ne<br />
žele da crnac gazi srpsku travu”. Pri svemu tome, razgoropađeni<br />
čačanski navijači, mahali su zastavom američkih secesionističkih<br />
država iz krvavog građanskog rata XIX stoljeća i<br />
sa prijetećom porukom na engleskom: “Jug će ponovo ustati”.<br />
Još gore i slikovitije, valjda u svrhu ozbiljnosti svoje prijetnje,<br />
čačanski navijači nosili su bijele kapuljače s prorezima za oči,<br />
kakve nose najžešći američki rasisti zloglasnog Ku-Klux-Klana,<br />
poznati po fašistički fanatičnoj mržnji Židova i crnaca i zvjerskim<br />
metodama linčovanja. Uz nacističke pozdrave, s propisno<br />
1 cf. www.drugifilm.com/?page...<br />
ispruženom desnom rukom, skandirali su “Nigger out” i “Sieg<br />
Heil”. Utakmica je prekinuta, a među uhapšenim “navijačima”,<br />
kako su javile brojne agencije, bio je i 32-godišnji kapetan Vojske<br />
Srbije Branko Nenadović.<br />
Ali, tu se otužna rasističko-nacistička predstava ne završava.<br />
Samo par dana nakon utakmice u Čačku, u Beogradu je uhapšeno<br />
150 navijača jednog drugog fudbalskog kluba (Rad), koji<br />
su na utakmici protiv Novog Pazara skandirali već nezaobilazni<br />
genocidni slogan navijača iz RS: “Nož, žica, Srebrenica” i “Srbija<br />
Srbima, napolje sa Turcima”. Istim tim navijačima, sada<br />
sasvim van stadiona i izvan konteksta uobičajeno opravdavajuće<br />
navijačke strasti, zasmetalo je što Edin Kolenda iz Sarajeva,<br />
učesnik srpskog “Big Brother” nosi dres nogometnog BH reprezentativca<br />
Sergeja Barbareza, pa su, pokušavajući nasilno provaliti<br />
u prostorije snimanja TV show-a, ponovo horski skandirali<br />
svoj omiljeni etno-rasistički: “Nož, žica, Srebrenica”, zapjenjeno<br />
dodajući, “Ubij, ubij Turčina”. Kao posljednji začin svom razbarušenom<br />
etno-rasizmu, dodali su još ciničniju, i civlizacijski još<br />
prizemniju parolu, uzvikujući koliko ih grlo nosi: “Turčine, Turčine,<br />
napuši se kurčine”. [2]<br />
Žalosno, ali Miloradu Dodiku, nije palo napamet (bar ja nisam<br />
pročitao niti čuo tako nešto), da se tim povodom javno<br />
oglasi, i da, poput Baracka Husseina Obame, to etno-rasističko<br />
divljanje proglasi “neprihvatljivim” i time civlizacijski<br />
razumljivo stane u zaštitu jednog žitelja svoje zemlje, zemlje<br />
u kojoj izvršava visoku, politički odgovornu i od njenih građana<br />
dobro plaćenu dužnost. Tim prije što je genocidna, ratnohuškačka<br />
parola “Nož, žica, Sreberenica”, entitetski navijački<br />
slogan, odnosno RS-ovski etno-rasistički produkt koji je, očito<br />
bez ikakvih carinskih poteškoća (resp. kulturološke nelagode),<br />
uspješno izvezen na susjedno etno-rasistički pregrijano tržište.<br />
Nažalost, Milorad Dodik nije Barac Hussein Obama, niti su Srbija<br />
i ovdašnji RS entitet demokratska Amerika, u kojoj se, to samorazumljivo<br />
“stajanje uz” (žrtvu), podrazumijeva kao neupitna<br />
vrsta moralne obaveze javnih ličnosti. Za razliku od RS-a, javna,<br />
službena Amerika, iskustveno poučena krvavom prošlošću,<br />
i svjesna sve njegove neljudskosti, naprosto se grozi rasizma,<br />
pa ga, u poređenju sa svim ostalim zločinima (pljačke, prevare,<br />
silovanja, ubistva...), smatra najozloglašenijim i najneprihvatljivijim<br />
društvenim fenomenom čije i najblaže manifestacije<br />
izazivaju uzbunu kompletne javnosti. Konkretno, kada je, kako<br />
piše Tomas Džekson (T. Jackson),<br />
“bijeli učenik škole ‘Georgetown Law’, izjavio da crni učenici nisu<br />
sposobni koliko bijeli, izazvao je eksploziju narodnih polemika o<br />
‘rasizmu’. Da je (taj) učenik nekoga ubio dobio bi manje pozornosti<br />
i kritike. Rasizam je zaista nacionalna opsesija. Sveučilišta su<br />
na visokom oprezu zbog njega, novine i političari pišu o njemu,<br />
svećenici propovijedaju protiv njega (a kod nas,???, E.B.).<br />
Amerika je, može se reči, mučena njime...” [3]<br />
Samo tako, i samo u klimi općeg antirasističkog konsenzusa<br />
američke nacije, moglo se dogoditi da javna podrška republikanca<br />
Kolina Pauela (Colin Powell, afroamerikanac, general i<br />
2 cf. http://nacional.hr/<br />
3 (cf. http://www.bhcroatia.com/clanci/rasizam.htm).<br />
Aktualije<br />
status, broj 13, jesen/zima 2008. | 179
Change language