Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
O pamćenju i simbolima<br />
Vjerski simboli u<br />
službi politike<br />
PROBLEM ISTINE, POLITIKE I (ZLO)UPOTREBE VJERSKIH SIMBOLA<br />
U širećoj ideološkoj i kulturnoj praznini raste – a, kao što je svima očito, ne samo na<br />
simboličnom planu – utjecaj vjerskih autoriteta u javnoj sferi. Opasnost sve raširenijeg<br />
pozivanja na religiozne korijene našeg nacionalnog i političkog identiteta, kao elemente<br />
koji su u stanju ponuditi koordinate ponovno pronađenog vjerskog identiteta, potiče<br />
prema fundamentalističkim i neokonfesionalnim političko-institucionalnim zapletima.<br />
Uznemirujući znaci mogli bi se zapaziti upravo u širenju simboličnih sukoba i u sve<br />
češćem utjecanju, čak i od strane vjerskih autoriteta, pozvanih da prekinu ove sukobe,<br />
samovoljnim interpretativnim praksama u kojima je prisutno sve drugo, osim istinske<br />
zauzetosti za dobro čovjeka i autentične vjere u živoga Boga. Upravo kukavičluku,<br />
nesposobnosti ili lijenosti službenih predstavnika vjerskih <strong>zajednica</strong> u Bosni i Hercegovini<br />
imamo zahvaliti činjenicu da svatko po svom “ćeifu” može raditi s vjerskim simbolima što<br />
god poželi, a da se oni pritom o tome i ne očituju i izraze svoje neslaganje<br />
Miroslav Jurešić<br />
Uvodna razmatranja<br />
“Što je laičnost ako ne sposobnost odricanja od nečega, odricanja<br />
od želje da se bude netko ili da se imaju stvari koje drugi<br />
posjeduju ili onoga što oni jesu?” [1] . Čovjek je uvijek laik u<br />
odnosu na nekog drugog čovjeka jer je, prije svega, drugačiji<br />
od njega i jer se s obzirom na tog drugog čovjeka odlučio lišiti<br />
nečega. Međutim, o kakvom je odricanju ili lišavanju riječ?<br />
Čega se laici, ako su uistinu takvi, svakoga dana odlučuju definitivno<br />
odreći? Na ova su pitanja ponuđeni brojni odgovori od<br />
kojih većina, čini se, sadrži riječ “Bog”, pri čemu se laik gotovo<br />
identificira s ateistom, jer se, površno gledajući, odriče Boga ili<br />
barem njegove konceptualne “zemaljske” manifestacije. Međutim,<br />
ovakvi odgovori ne vode računa o činjenici da laičnost<br />
i ateizam nisu iste stvari, te da njihovo miješanje može<br />
1 F. Remotti, “Il pregio di ciò che manca e la laicità degli altri”, u: G. Preterossi<br />
(ur.), Le ragioni dei laici, Bari-Rim 2005, str. 2.<br />
72 | magazin za političku kulturu i društvena pitanja<br />
Hvala Bogu što sam ateist!<br />
L. Buñuel<br />
stvoriti gustu mrežu opasnih krivih shvaćanja čija su žrtva<br />
prije svega laički i demokratski principi na kojima počivaju<br />
moderne zapadne države.<br />
Nije Bog ono čega se laik želi ili treba odreći, nego je to jedno<br />
drugo odricanje na koje se koncept laičnosti oslanja. Najjednostavniji<br />
i najočitiji dokaz ove tvrdnje sastoji se u činjenici, koja<br />
se u posljednje vrijeme često zanemaruje, da ne postoji nikakav<br />
valjani razlog da osoba, koja se smatra vjernikom, istovremeno<br />
ne bude i laik. Ova se dva životna statusa ili opredjeljenja mogu<br />
podudarati, a često se i stvarno podudaraju, iako se vjerojatno<br />
veliki broj laika izjašnjava ateistima. Ipak, riječ je o posve kontingentnom<br />
i nepotrebnom uspoređivanju. Laičnost i ateizam<br />
predstavljaju različite i odvojene fenomene. Primjerice, ako<br />
se premjestimo iz privatne u javnu dimenziju i uzmemo u razmatranje<br />
ne čovjeka, odnosno osobu laika, nego laičku državu,<br />
razlika između laičnosti i ateizma pokazat će se s još većim intenzitetom.<br />
Naime, u tom slučaju laičnost i ateizam ne javljaju
Change language