You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Panangidatag ti<br />
mannursuro<br />
182<br />
kadua a mangdurog kadatayo nga agaramid iti biddut, adda met dagiti kadua nga<br />
agaramid iti umno ken pagarigan a surotentayo. Ti nasayaat, nasken a maibilangtayo<br />
kadagiti mangituding iti nalinteg a turongenda ket paregtaenda dagiti dadduma a<br />
sumurot, imbes a maibilang kadagiti nakapsut a rumukma lattan iti dagensen nga<br />
agaramid iti biddut. Mabalintayo a tulongan dagiti agab-abuso kadagiti maiparit nga<br />
agas babaen ti ad-adda a “panangipakita iti pagwadan a napigsa, nasalun-at,<br />
Nakristianuan a panagbiag.” Maipamatmattayo iti inaldaw a panagbiagtayo “dagiti<br />
gunggona ti nalinteg a panagbiag, kas iti nasayaat a salun-at, kinaragsak, talinaay, ken<br />
nagapuanan” (Victor L. Brown, Jr., “Q and A,” New Era, May 1971, p. 33).<br />
2. Panangliklik. Pudno ti kinairteng ken kasapulan dagiti padas iti biag. Kasapulan ti<br />
tunggal maysa ti makaruk-at wenno agbaliw sagpaminsan, ngem iti nasayaat a wagas.<br />
Mabalin a mapasamak daytoy nga iruruk-at babaen ti panangibaga iti parikut iti<br />
kaamaan, gagayyem, dadaulo ken mannursuro ti Simbaan, wenno propesional a<br />
mamagbaga. Mabalin a mapasamak ti panagbalbaliw iti nasaranta a panagpalpaliwa—<br />
ay-ayam ken aramid iti kultura, pagesman nga agparnuay, bakasion, inana, ken<br />
panagserbi kadagiti dadduma. Agbalin dagitoy a kita ti panagpalpaliwa a saan laeng a<br />
wagas ti iruruk-at kadagiti dagensen, ngem tumulongda pay a mangipakita iti<br />
pategtayo. Nasken a liklikantayo ti agaramat ken agabuso iti alkohol ken maiparit nga<br />
agas a mangibagi kadatayo a mangliklik iti pagrebbengantayo.<br />
3. Kinaganus ti panunot. Maysa a banag a mapadasantayo amin ti panagdakkel ken<br />
panagsursuro. Mabalin nga agbunga iti biddut daytoy gagangay nga addang. Nupay<br />
kasta, mabalin a maaramid ti idadakkel ken panagsursuro babaen ti nasayaat a<br />
pangngeddeng ken panangtengngel iti bagi iti amin a tukadna. Daksanggasat laeng ta<br />
adda dagiti “nadursok nga agtutubo . . . nga agsapul iti ray-aw a mangramen kadagiti di<br />
makaidna a panawen a panagrangpaya ti panunot. Iti pannakangngeg iti ‘kugtar’ ti<br />
maiparit nga agas ngem addaan iti bassit wenno awan a pannakaawat iti nainaig a<br />
peggad, adda kadagitoy nga agtutubo ti maitebbang—naigagara man wenno saan a<br />
namnamaen no dadduma—kadagiti makaidagel nga agas” (Hillyard, “Drug Abuse,” p. 41).<br />
4. Kaadda ti maaramat. Ti kaadda a maaramat ti maysa a banag dina kayat a sawen a<br />
nasayaat wenno nasken a makiramantayo iti daytoy. Nasken nga idur-astayo ti<br />
bukodtayo a tibker a pangsalaknib iti bagitayo kadagiti adda a maaramat iti gimong,<br />
ngem dina kayat a sawen a makaay-ayo. “Awan duadua a ti kaadda a maaramat dagiti<br />
“adu a baro ken nasamsamay ken karkarna nga agas ti nakaigapuan [ti ad-adda a<br />
panagaramat kadagitoy]. . . . Napardas ti pannakaipuslit dagitoy nga agas a maararamat<br />
iti inaldaw, ket nagbalin a gagangay unayen ti pannakaaramatda a kas sarukod<br />
a tumulong kadagiti tao uray pay iti kabassitan a pannakasubokda iti inaldaw a<br />
panagbiagda” (Hillyard, “Drug Abuse,” p. 42).<br />
5. Makaay-ayo nga anunsio. Bayat ti panangted ti anunsio iti pakaammo, masansan a<br />
barusngien, iturong, wenno bassit laeng ti ipadamagna. Adda dagiti anunsio a<br />
mangikari a makaagas iti ania man a sakit dagiti maiparit nga agas. Nasken nga adda<br />
umdas nga ammotayo tapno makedngantayo dagiti anunsio. No saantayo a naalibtak,<br />
mabalintayo a “baw-ingan a panunoten dagiti maiparit nga agas a kas gagangay nga<br />
aramid, panarasan nga agas ti ania man a sakittayo wenno mamagliday kadatayo”<br />
(Hillyard, “Drug Abuse,” p. 42).<br />
Ilawlawag nga imbes a maiturongtayo iti di umno babaen dagiti gapu a kasla<br />
mangikalintegan iti di umno a panagaramat iti maiparit nga agas, nasken a pagkaduaen ti<br />
pannakaammo nga adda kinasirib a mangpapigsa iti bagitayo iti pagkapsutan ken<br />
pannakaallilaw.<br />
Naadaw a sao “Kasla naisalsalumina ti pangawis dagiti maiparit nga agas ken alkohol iti kaputotantayo,<br />
nupay inar-aramat idan ti sangkataw-an iti nadumaduma a wagas ken aggigidiat a gapu<br />
manipud pay idi punganay. Kanayon nga ikarida ti wayawaya. Kanayon a<br />
mangallilawda” (E. Brent Frazier, “Drugs; Why Do Kids Start? How Can You Help?”<br />
Ensign, Aug. 1975, p. 67).<br />
Panangidatag ti<br />
mannursuro<br />
Nasken a Maawatantayo Dagiti Ibunga ti Panagabuso kadagiti Maiparit nga Agas<br />
Ilawlawag a masansan a pagimbagan iti nasayaat a salun-at ken kinatao dagiti agas nga<br />
ipalubos ti linteg, nga impaay wenno nagun-od babaen ti doktor. Nupay kasta, no
Change language