Agtutubo a Babbai 1

Pudno ken Palso
a Pannubok
188
doktor ti kaamaan ken numero ti teleponona, ti numero no adda pettat a pakasapulan iti
paramediko ken ti departamento ti apuy, ti numero ti telepono ti sentro iti pananglapped
iti sabidong, ti nagan ken numero ti telepono ti adda nakemna a kabagian wenno gayyem
no di makasao dagiti nagannak.)
Uray no diyo pay naar-aramat daytoy a pakaammo, maikkannakayo daytoy iti
panagtalek a tumulong kadakayo nga agtignay iti umno no adda pettat a pakasapulan.
Sentido komun ti pangrugian ti kaaduanna a panangtaripato iti maladaga. Kas pagarigan,
panunoten ti sumaganad a saludsod:
• Ania dagiti sumagmamano a panagannad iti panangtaripato iti maladaga? Ti ubing nga
agsursuro a magna?
Paglilinnawagan ti sungbat dagiti agtutubo a babbai ken nayonan iti sabali pay a
panagannad a kas iti: dimo pampanawan ti ubing nga agmaymaysa iti tugaw wenno
katre, wenno iti pagdigusan; diyo baybay-an ti ubing nga agay-ayam iti paraangan;
ubbaen ken pagtig-aben ti ubing bayat ti panangpasuso.
Damagen kadagiti agtutubo a babbai dagiti dadduma pay a wagas a nasken a maammuan
dagiti agay-aywan.
Ikkan ti tunggal agtutubo a babai iti kopia ti pudno ken palso a pakasubokan ti ammoda
iti umuna a tulong ken dadduma pay a wagas iti pettat a pakasapulan iti panangsaluad iti
salun-at. Addaan dagiti agtutubo a babbai iti aggigidiat nga agpang ti pannakaammo.
Pudno ken Palso a Pannubok
1. Kasayaatan a wagas a pangpasardeng iti panagdara ti pananget-et iti lupot wenno
dakulap iti sugat.
2. Mapasamak ti pettat a pakasapulan iti panangagaw iti anges no agsardeng ti
panaganges ken no saan a makasao ti naltutan. Aramaten ti wagas ni Heimlich.
3. Diyo padpadasen dagiti wagas a diyo ammo gapu ta amangan no ad-adda a
madangran ti nadangran. Mangalakayo iti nasanay a dagdagus.
4. Diyo sagiden ti nadangran a tao agingga a dumteng ti tulong a mediko malaksid no
agpeggad ti biktima iti yanna.
5. No nakainum ti biktima iti makadangran a kemika wenno sabidong, awaganyo ti
sentro iti pananglapped iti sabidong wenno ti kaasitgan nga ospital tapno
maisurodakayo sakbay nga agaramidkayo iti ania man.
6. Iti kaano man diyo pakanen wenno painumen ti awan ti puotna a pasiente.
7. Bayat ti panangpagungar babaen ti ngiwat-iti-ngiwat, nasken a mapagliad ti ulo ti
pasiente tapno ngumato ti timidna. Nasken a maan-anat a mapisel ti agongna tapno
saan a makaruar ti angin.
8. Tapno maliklikan ti pannakaklaat ti nasugatan a tao, nasken a mapagtalinaed a
nakaidda ken maulsan no malammin.
9. Ti kinatalna, makapatalged a galad ti mangted-iti-umuna-a-tulong ti mangpagin-awa
iti biktima ken mamagkalma iti danagna a mabalin a mangdegdeg iti pannakaklaatna.
10. Ti nalamiis a mayalep-ep iti garumiad kissayanna ti panaglettegna ken panagdarana
iti uneg.
11. Napeggad a wagas ti turniket a pangpasardeng iti panagdara ket saanen a maawat a
wagas iti umuna-a-tulong malaksid no awan ti sabali a pangpasardeng iti panagdara.
12. Nasken a mabugguan iti sabon ken danum ti bassit a garumiad a bunga ti
pannakagasgas wenno pannakarasras tapno maliklikan ti panagpaltegna.
13. No di naigagara ti tao a naparsiakan ti matana iti kemika, dagdagusen a bugguan ti
mata iti adu a danum. Mangibabasa iti nadalus a lupot iti nalamiis, agub-ubo a danum
ket ipunas ti danum iti gigis ti mata a nakatingig ti pasiente tapno agayus ti danum iti
akinruar a gigis ti mata. Uliten ti wagas tapno maikkat amin a naikabil.
14. Nasken nga adalen ti tunggal maysa a salakniban ti bagina iti nalabes a pudot wenno
lamiis.