r@mc @j hcdmshsds t oqnbdot rs@qnf h mnunf - Helsinki ...

potpunog mijenjanja tog, odbacivanja tog tradicionalnog identiteta, prihvatanja
nekog drugog ne želeći da kvalificiram jedan ili drugi pristup, da li je
prihvatljivo menjanje identiteta na način, recimo, spoljašnjeg obilježja kao
prvog, nesumnjivog vizuelnog znaka identiteta svakog čovjeka, bude, kod
muslimana, koji se po ođeći, izgledu, nisu vjekovima razlikovali od svojih
susjeda nemuslimana, da bude, kod muškaraca, recimo, duga brada i kraće
pantalone, kraće nogavice, pokrivene žene, da budu škole u kojima su đevojčice
odvojene od đečaka, da bude jedan potpuno drugačiji sistem vrijednosti
od onoga koji je postojao i postoji duže od pet vjekova. Vjerujem da je to
jedna jako zanimljiva tema i mislim da je jako važno što se na ovakav način
danas ovde razgovara u Pazaru.
126
NOVI KONCEPT IDENTITETA
SONJA BISERKO
To je možda jedan od novih fenomena, jer nacionalizam gubi svoju mobilizatorski
moć i da se prešlo na religiju, ali to bi moglo da se vrati kao bumerang
i samoj srpskoj zajednici, pravoslavnoj ili bilo kojoj crkvi koja se da
instrumentalizirati u tom smislu. Zato je i ovo vrlo važna tema i ovde i to
treba posmatrati u nekom širem kontekstu, svetskom, da kažem, u sklopu
terorizma kao glavnog neprijatelja, kako se on produkuje, što autentično, što
se generiše iz određenih centara da bi se pitanje neprijatelja problematizovalo
preko nekog drugog, a ovde je reč o bošnjačkoj zajednici. To jeste jedna
velika tema koja zahteva verovatno širu diskusiju na čitavom Balkanu, zato
što se ne radi o vehabijama, kao što kaže Pećanin, ovde u Sandžaku, nego i
u Bosni i svim drugim sredinama. To svakako nije naivna tema i zato treba
identifikovati probleme i dokumentovati sve to.
MEHMED SLEZOVIĆ
Ovde jedan prostor, u suštini, daje obeležje jednom narodu, a ne narod prostoru.
Kada je reč o ovoj dimenziji bošnjačkog identiteta na ovom prostoru, ona
se ni u kom slučaju ne može niti minimalizovati niti marginalizovati, što znači
da bošnjačkog, nacionalnog, kulturnog i poltičkog identiteta ne bi, zapravo,
mogli da bude bez Bosne kao političkog, geografskog i kulturološkog faktora i
obima na kojima se, zapravo, formira, izgrađuje i realizuje identotet Bošnjaka.
SONJA BISERKO
Problem je u tome što ni Bosna ne postoji kao drustvo, kao funkcionalna
država i otuda ta slaba veza između Sarajeva i Sandžaka i Sarajeva i Beograda.
Jer, Bosna se, ustvari, bori za svoj vlastiti integritet i identitet kao