r@mc @j hcdmshsds t oqnbdot rs@qnf h mnunf - Helsinki ...

kuća i bombaški napadi na Bošnjake u crnogorskom Sandžaku. Ni crnogorske
vlasti ni organi krnje Savezne Republike Jugoslavije nisu ništa preduzeli da pronađu
i kazne krivce.
Kada je izbio rat u susednoj Bosni, jugoslovenska vojska je opkolila Novi
Pazar trupama i tenkovima, a artiljerija na brdima mogla se videti iz centra
grada. Poruka upućena Bošnjacima bila je jasna: ukoliko se pridruže svojoj
bosanskoj braći u borbi protiv srpskih vlasti, vojska će uzvratiti akcijom protiv
civilnog stanovništva i pretvoriti Novi Pazar u drugi Vukovar.⁸⁴ Ovakvo vojno
grupisanje trajalo je do decembra 1993. godine.
Tokom 1992. i 1993. godine jugoslovenske vojne snage, praćene srpskim i
crnogorskim paravojnim i policijskim snagama, zauzele su sela sa većinskim
bošnjačkim stanovništvom duž granice sa Bosnom i počele kampanju etničkog
čišćenja u Srbiji i Crnoj Gori. Cilj je bio da se ukloni potencijalno “neprijateljsko”
bošnjačko stanovništvo koje bi moglo pružiti pomoć Bošnjacima u Bosni
preko granice. Ovo su podržavali političari kao Šešelj koji je predlagao da se
“očiste” svi Bošnjaci u pojasu od 30 kilometara od granice. Kampanja koja je
najviše pogodila dve sandžačke opštine koje se graniče sa Bosnom – Pljevlja
(Crna Gora) i Priboj (Srbija) – sastojala se od ubistava, mučenja, otmica, bombardovanja,
prebijanja, paljenja kuća, iznuđivanja i na kraju nasilnog proterivanja
Bošnjaka iz čitavih sela. Vršeni su napadi na džamije i muslimanska groblja.
U nekim slučajevima pojedinci su pritvarani i transportovani u Bosnu gde su
bili ubijeni.
U opštini Priboj oko dvadeset sela je “očišćeno” od Bošnjaka. Za vreme te
akcije zapaljeno je ili srušeno 185 kuća i ubijeno 23 Bošnjaka. U opštini Pljevlja
potpuno je očišćeno 29 sela.⁸⁵ Dana 10. juna 1992. godine dva Bošnjaka su oteta
iz kreveta u domu zdravlja u Priboju, odvedena u Bosnu i ubijena istog dana.
Bilo je još tri druga slučaja otmica/ubistava u opštini Priboj⁸⁶, a Bošnjaci koji
su bili zaposleni u državnim preduzećima dobili su otkaze.⁸⁷ Dana 18. februara
1993. godine vojska je granatirala selo Kukurovići, kojom prilikom su ubijena
tri Bošnjaka, dvojica ranjena, a selo zapaljeno. Ne samo da lokalne policijske
i vojne jedinice nisu uspele da spreče nijednu od ovih akcija, već su one često
bile i glavni izvršitelji. U njima je takođe učestvovalo više paravojnih grupa,
SRPSKI SANDŽAK I DALJE ZABORAVLJEN
229
84 Činjenica da su brojni vodeći političari i generali u Bosni – kao što su Ejup Ganić i
Sefer Halilović – došli iz Sandžaka predstavljala je opravdanje za mnoge Srbe.
85 Saopštenje za javnost, 23. februar 2005. godine, Odbor za zaštitu
ljudskih prava i humanitarnu djelatnost Priboj.
86 To se desilo 7. aprila 1992. godine u selu Zaostro, 21. oktobra 1992.
godine u Sjeverinu i 6. aprila 1993. godine u Sjeverinu.
87 Prepiska Krizne grupe i Odbora za zaštitu ljudskih prava i humanitarnu djelatnost Priboj.