r@mc @j hcdmshsds t oqnbdot rs@qnf h mnunf - Helsinki ...

veću decentralizaciju i autonomiju, srpske državne institucije su postajale
još više centralizovane.
U Crnoj Gori, gde se nalazi pet opština „istorijskog Sandžaka“, ima
malo dokaza da postoji želja da se uspostave kulturne ili ekonomske veze
sa opštinama u Srbiji sa većinskim bošnjačkim stanovništvom. Izgleda da
su se Bošnjaci u Crnoj Gori okrenuli ka jugu i Podgorici, odnosno da su
se opredelili za uključivanje u glavne tokove crnogorske politike, a ne u
etničke ili regionalne partije.
Sdp Rasima Ljajića zadržala je različit pristup pitanjima identiteta,
kulture, obrazovanja i ekonomskog razvoja i nije insistirala na ideji „istorijskog
Sandžaka“ koju je podržavala sda. Zbog toga su Ljajića srpske partije
koje pripadaju glavnim političkim tokovima oduvek smatrale prikladnijim
partnerom za saradnju. On je zadržao ministarski položaj i kada je Jugoslaviju
nasledila državna zajednica Srbije i Crne Gore u decembru 2002.
godine, a i posle srpskih parlamentarnih izbora u decembru 2003. godine
koji su na vlast doveli nacionalističku partiju Vojislava Koštunice – dss.
Jedini oblik institucionalne prekograniče saradnje između severa i
juga su Sandžačke igre, sportski događaj koji svesrdno podržava sda i koji
se svakog leta održava u jednoj od opština „istorijskog Sandžaka“. sda je
očigledno koristio sredstva iz opštinskog bužeta Novog Pazara za finansiranje
ovih igara, pa je neizvesno da li će se nakon gubitka vlasti na izborima
2004. godine one i dalje održavati.
Obe sandžačke bošnjačke partije su bile uključene u rad Ustavne komisije
Srbije i Crne Gore u 2001/2002. godini, čiji je zadatak bio da izradi nacrt
sporazuma o državnoj zajednici. Obe opcije su zagovarale opstanak zajedničke
države, pošto su smatrale da podela sandžačkih Bošnjaka između
dve nezavisne države nije u njihovom interesu. U jednom momentu, Esad
Džudžević, koji je tada bio savezni poslanik kls,¹³⁹ istupio je iz Ustavne
komisije tvrdeći da povelja ne predviđa novu zajednicu kao državu i da će
Bošnjaci ostati podeljeni republičkim granicama.
Uprkos svom pozivu na autonomiju Sandžaka u okviru istorijskih
granica, izgleda da se sda zapravo zauzimala za autonomiju tri opštine u
kojima je zaista i bila na vlasti. Ovo se moglo videti na karti Sandžaka koju
je sda distribuirala – „Naša oblast“ – na kojoj su bile prikazane tri istočne
opštine, dok zapadnih nije bilo.¹⁴⁰
SRPSKI SANDŽAK I DALJE ZABORAVLJEN
247
139 Od decembra 2003. godine, Esad Džudžević je bio jedan od dvojice poslanika u
skupštini Srbije iz Koalicje liste za Sandžak na listi DS. On predstavlja Bošnjačku
demokratsku stranku Sandžaka. On je ujedno i predsednik Izvršnog odbora BNVS.
140 Istraživači Krizne grupe su ovu kartu prvi put videli 2004. godine.