TURKOMANS BETWEEN TWO EMPIRES: THE ... - Bilkent University

the framework of the Ottoman domestic politics, rather than religious or ideological
affiliation.
It has been shown that the corruption within the Ottoman administration towards
the end of Bayezid II’s reign is severely criticized by Selimnāme 1248 authors. The
criticism, however, is usually pointed towards the viziers and other high bureaucrats,
whom Bayezid II entrusted the state affairs because of his tiresome health condition. 1249
A contemporary source states, for example, that Bayezid, in his last years, pursued a
religious life and entrusted the state to the viziers. Therefore, he was not aware of the
state of affairs of his subjects. 1250 Then the unknown author points his condemnation
1248 Selim’s acquisition of the throne by force from his father was an unprecedented event in the Ottoman
history and contradictory to the tradition. Thus, during his reign to justify and to legitimize his usurpation
became foremost issue of the Ottoman ideology makers. It is because of that so many histories dedicated
to the eight-year reign of Selim were written. This special genre within Ottoman historiography is
generally called ‘Selimnāme’.
1249 “Hakān-ı sa’īd merhūm Sultan Bāyezid’ün müddet-i hizmeti, ki otuz iki yıldur, ihtimāma karīb oldı,
vücūd-ı şerifini, ki merkez-i dā’ire-i hilm ü cüddür, cünūd-ı ‘ilel her cānibden ortaya aldı, dest-i takdir
pençe-i tedbirin burup, (ayak) zahmeti huzūrın uçurub nikris zahmeti, ki maraz-ı mevrūsiydi, hudūs
bulmış, mizācına tamam müstevli olmuşdı....Ol sebepeden cihangirlik rikābından ayak çeküb, ‘inān-ı
‘ālem-sitānı elden komışdı, būm-ı Rūmda husūm-ı kudūmla nerd-i neberdi gāyibāne oynayub bis’āt-ı pürnesātı
rezmün temāşāsından göz yummış, el yumışdı. Ol sebepten sarsar-ı nekbet-eser-i sūr u şeş-cihāt-ı
heft-kişver toldı; huffāş gibi müstetir olub, būm-ı şum gibi bir bucağa baş sokub, zalām-ı şām-ı fitne būm-ı
Rūmı kaçan tutar diyu muntazır olub, cerād-vār etrāf-ı bilāda münteşir oldı...” KPZ8b, pp. 38-9.
Celalzāde follows the same line of argument. But a uniquie account of him is worth to state here. He
argues Bayezid entrusted high state posts – without regarding whether or not they meritted - to the
bureaucrats who were his retinue while he was prince in Amasya. His account reads, “...merhūmun
mizācında nev’-i fütūr, i’tidāl-i tabī’atda kusur olmağın, ahvāl-i memlekete kasd ü şu’ūra iltifay itmeyüb,
giderek āsştane-i sa’ādetde vezārete istihkāk mülāhazası metrūk olub, Amassıyya’da şehzāde iken içeru
hizmetlerinde olan ba’zı bendelerini tizcek mertebe-i bālāya irişdirüb, vezīr, tāyife-i tavāşiden ba’zını
dahī serīr-i sadārete getürüb, müşīr-i sahib-i tedbīr eylediler. Sarayda perverde olmuş hālī zihnler,
merāsim-i saltanatda ‘āmiller üslūb-ı hilāfetde kem-nāmiler, tedābir-i umūrda kāsıru’l-‘ukūl kalīlu’lfühūm,
ārā-i intizām-ı mülkde za’ifü’l-kuūb ve nahīfü’l-ulūm kimesneler, serīr-i vezāretde hüküm-pezīr ve
kezā-te’sīr oldılar...” CLZ, p. 95. On this issue also consider MNB, p. 428.
1250 “Çün Hazret-i Pādişāh-ı hilāfet-penāh ‘inān-ı ihtiyārdan makām-ı vezāretde olan bir niçe bedgirdārların
eline virub kendüler zühd ü salāhı kem-nişīn idinüb serīr-ı ferāgatde ‘uzlet-güzīn olmuşlardır.
Vüzerā-i. K.ejranın kemāl-i intikāmlarına hüsn-i i’tikādları ve i’timād-ı küllīleri müte’allık oldığı ecilden
kendüler re’iyyet ahvāline bī-nefsihī mübāşir değillerdi. ‘Ale’l-husūs mübārel mizaçlarında vāki’ olan
ihtilāl sebeb-i infi’al olmağın memleket bunlarun sū-i tedbirleriyle halel-pezīr olduğına nāzır olmazdı.
Zikrolan vüzerā Sāmānilerun sebeb-i zevāl-i saltanat-ı kahiresinden, ki ünvān-ı musībet-nāme-i rüzgārdır,
bi’l-kğlliye gāfillerdi.” ANMB, pp. 173-174. HSE repeats same claim. See HSE4, pp. 43-4.
378