TURKOMANS BETWEEN TWO EMPIRES: THE ... - Bilkent University

Selim, as reflected in Şükrī’s account, not only underscores the religious heresy
of Ismail and his followers but also depicts them as oppressors killing true Muslims,
pillaging their properties, devastating Islamic monuments, and assaulting the great
symbols of (Sunni) Islam. 1719 He pictures Ismail as a great source of astray who pursued
the path of evil and abandoned the order of Muhammad on Earth 1720 ; indeed, he was a
See SKB, pp. 137-8. Also consider YSF, who rephrases Selim’s utterance in this divan as follows: “…
Đmdi bu peyāmdan netice-i meram budur ki şark diyārın serāser kabza-i tasarrufa alan Erdebiloğlu
dedikleri habīs-i lebīs nesl-i vilāyet iddiasın ide. Evbaş kesīre baş olub, yevmen fe-yevm bağī savaşın
eyleye. Şahlık tahtına lihak ve selātin tahtına otak bağlamış, anın hūz u hurūf ve mürekkebāt-ı tā’tıl-ı şer’
u tahlil-i muharremāt üzere mebnī olduğundan gayri mensūbe-i şeytaniyye ile nice şahı mat idüb nısf-ı
kāinata ahkām yürütmüş. ... Ulemā-i din ve fukahā-i müsliminden anın hāli istihyār ve ef’āli istifsār
olundukda nakilleri muvāfık, sözleri mutābık ol tāği-i bāğinin zulm ü inād ve küfre irtidādın hükm idüb,
demi helāl ve kıtāli efdāl-i ā’mal olduğuna fetvā verdiler. Đmdi ol zālimin cevr-i kahırdan def’ etmeye
azm eyledim. Asker çeküb üzerina varmak isterim. Görek sizin dahi re’yiniz nedir? ...” See YSF, pp. 135-
9. HSE and SLZ follow similar line of narration. See HSE4, p. 170; SLZ2, pp. 14-15. Lütfi Paşa, the
famous grand vizier of Suleyman I, re-phrases Sultan Selim’s utterance as follows: “Andan Sultan Selim
devlet erkānlarını cem’ idüb didi kim: “Ey benim can ve gönülden müridlerim! Sizlere bu (sic) nice sözüm
vardur, gözünüzü ve kulağınızı benden yana tutun. Bir sözüm budur ki cibilletimde konulan şeca’at berk
urub cenk arzusun ider ve düşmana yeryüzünü tenk (ﺗ) eylemek diler. Ve bir sözüm dahi budur ki bu
kadar mal ve menāl ve bu kadar esbāb ve bu kadar asker hayfā kim bunlar şöylece hāli tura!
Böyle leşker, böyle haşmet kimde var Böyle meleket böyle kut kimde var
Hayf kim geçmiş Feridun yohsa ben Gösterürdüm āna bezm u encümen
Ve bir sözüm dahī budur ki çünki bize zıllu’l-llah ve sultan-ı ehl-i Đslam diyū lakab komuşlardur niçun ehli
Đslam’a mu’īn ve hevādār olmayavuz. Ve bir sözüm dahī budur ki Şah Đsmail kanlumuzdur ki Sultan
Ahmed oğlı Sultan Murad yanına varub sığındığu içün katl eyledi. Ve’l-hāsıl murad budur kim serdar-ı
Acem Şeyh Haydar oğlı Şah Đsmail rıfz mezhebin ihtiyār idüb sünniler katlini gendüye ve gendü etbā’ī
şeyātin-rehberlerine helal görüb mescidleri ve medreseleri oda urub küfrün gāyet revācın virüb ve din-i
Đslamı gāyet zelil idüb...Andan sonra Selim vüzerāsına emr idüb “Ceddümüz Sultan Muhammed
zamanında (208) Hasan dırāz üzerine ne mikdār yarak ile vardı ise siz bir nice ol kadar eylen!” diyū emr
itdi.” See Lütfi Paşa, Tevārih-i Âl-i Osman, haz. ‘Âli, Đstanbul, 1341, pp. 207-8. Also consider HSE4, pp.
169-170; TNSS, p. 33.
1719 Such Ottoman accusations of Shah Ismail are repeated by the Venetian sources, but of course in a
praising manner in this case. A report from 1502 reads, for example, “Aming [Ismail’s] notable acts, to
show his contempt for the Muslim faith he brought horses into the Turkish mosques in [in Erzincan] and
tied up dogs inside, and then he destroyed the mosques down to their foundations. He ordered the
restoration of a Christian church, half ruined previously by the Turks, and adorned it in all solemnity. …
He ordered all the Muslim books to be burned, persuading the people that they must abandon the vain and
false Muslim tenets and adore the living God. …” Sanuto, I Diarii, 4: 485-9, quoted in Palmira Brummett,
“The Myth of Shah Ismail Safavi: Political Rhetoric and ‘Divine’ Kinship”, in Medieval Christian
Perceptions of Islam, edited by John Victor Tolan, New York, London: Garland Publishing, 1996, p. 342.
Ludovico d’Varthema, another Venetian source writes, “[Ismail] was going through the country putting
everywhere to fire and flame; and especially killed all those who believed in Bubachar [Abu Bakr] and
Othman [Uthman] and Aumur [Umar].” Quoted in Brummett, p.343.
1720 Similarly in his letter (fetih-nāme), which was written after the battle of Çaldıran, to Süleyman, Selim
narrates the prelude of the battle as follows: “Before embarking the battle, I have sent my messengers to
Ismail who declared him his fallacious faith. They also affirmed that the rightly guided religious scholars
agreed on his blasphemy and issued sanctions for the execution of him and his followers. I have informed
him on that because of above-mentioned reasons, cleaning his dirty presence from the surface of earth
512