TURKOMANS BETWEEN TWO EMPIRES: THE ... - Bilkent University

does not give any proper date, Taşköprizāde’s narration suggests that Muhammed b.
Ömer b. Hamza left Istanbul during the last two or three years of Bayezid’s reign. After
delivering sermons which were usually dedicated to condemn the qizilbashes and to
proclaim them as unbelievers for three years, Muhammed b. Ömer b. Hamza returned
from Aleppo to Rum. According to Taşköprizāde, his return to the Ottoman realm was
directly connected to the qizilbash campaign of Selim. Terceme-i Şakāik continues:
Mahrūse-i Haleb’de üç yıl mikdārı vaaz ve hadis ve tefsir ile eğlenüb revāfız ve
melāhideyi, husūsan tāife-i Erdebiliyyeyi kadh ve zem idüb bu iki gürūh-ı
mekrūh ve tāife-i gayr-ı hāifenin nihād-ı nā-pāk ve cibillet-i bā-cibilletlerinde
nihāde olan sū’-i ahvāl-i demīme-i zemīmeyi ve kabīh-ef’āl-i nākıse-i şenīā’-i
nā-hemvārı halk-ı āleme tebliğ itmekde mübālağalar ider idi. ... Tāife-i reddiye-i
Erdebiliyye fāzıl-ı mezkūre buğz ü adāvet idüb mesācid ve me’ābedede haşa
ashab-ı kirām zevi’l-ihtirāmdan sonra ana dahī la’net iderlerdi. Ba’dehu diyār-ı
Rūm’a gelüb merhum Sultan Selim Han Gāzi hazretlerini Kızılbaş-evbaşa cihad
itmeğe tahrīz ve tahrīs idüb emr-i gazānın fezāiline ve ve ahvāline müte’allik bir
kitab-ı bedī’u’l-üslūb ibdā’ ve ihtirā’ eyledi. Pādişāh-ı Selimu’t-tab’ yekrān
‘azm-i sādıkla hem-inān olub asākir-i zafer-rehber ile Kızılbaş seferine giderken
fāzıl-ı mūma-ileyh rāh-ı gazāda ‘izzāt ve kemāte mesūbāt-ı cihādı beyān ve
müberrāt-ı gazāyı tibyān eyledi. Zaman-ı mukābele ve evān-ı mukātelede nārgārzār
ve āteş-i muhārebe-i kerem olub “ve kad belağatu’l-kulūbu el-hanācire”
ma’nāları zāhir oldukda ol tāife-i tāğıyye-yi bāğıyye-i div-surat ve kul-sīretin
zarar u gezendini müslümanlardan def’ içün dua idüb cümle-i mücāhidīn ve
Pādişāh-ı sa’ādet-āyin ‘amin’ didiler. ... Dua hedef-i icābet ve ve nişān-ı
isticābete musādif olub evmāc-ı maksūda vāsıl olmağın tāife-i Kızılbaş-ı evbāş
münhezim u mün’adim oldılar. ... Bu kaziyye-i marziyyenin vuku’undan sonra
Rum illerine revāne olub mecālis ü mehāfilde va’az ve pend itmeğin halk-ı ālem
anın enfās-ı müessire-i müsmiresi berekātında o evāmir-i ilāhiyyeye inkıyād ve
menhiyāt-ı münkirāt-ı memnu’dan imtina’ eyledi. ... 1788
As clearly reflected in the above-passage, Mevlāna Arab was fanatically against
the the qizilbash movement to such a degree that even a sixteenth-century Ottoman
religious scholar, Taşköprizāde himself, had to admit that he exaggerated in condemning
and disdaining disciples of the Safavid Order. If we rely on Taşköprizāde, Mevlāna Arab
assumed that the proclamation of the qizilbash as ‘heretics’ or ‘infidels’ was a religious
1788 Mecdī, p. 413.
537