TURKOMANS BETWEEN TWO EMPIRES: THE ... - Bilkent University

and hazards. 1698 ‘Āli argues that two accomplishments of Selim were of special value for
the Muslim society (ümmet-i Muhammed):
Evvelā: Vālid-i büzürgvārı Sultan Bāyezid Han’ın hilkat-i şeriflerindeki sebāt ve
sükūn-ı ‘anāsırın cüz’-i gālibini hāke makrūn itmekle hareketden kalduğı ve gün
günden Şah Đsmail-i Erdebilī Ehl-i Sünnet ve Cemā’at memālikine müstevli olub
kılıç çalduğı, dahī tursa rūy-ı zeminin teshīrine cüll-i himmet kılduğı ve Sultan
Selim Han gibi sāhib-kırān-ı ‘asr elinden tabanca yemesi memālik-i etrāf
padişahlarının hānumanlarına sular koyduğı hususın def’idir.
Đkinci: Ol makūle sahib-i hurūc ki, da’vā-yı şeref-i siyādet ide ve ırk ve nesebi
māderi tarafından Emir Hasan-ı Tavīl ve āna ferzend ü halef-i cemīl Sultan
Ya’kub-ı Celīl hānedānına nisbet hem şahlık ve hem mürşid-i gümrāhlık
semtinden hezār hezār evbaşa hüsn virüb idlāl ve baş baş müfsidleri sāye-i
rāyetinde ‘ibādı pā-māl idinüb serkeşlik üzre iken bī-havf u tereddüd üstüne
varub zarar ve şurūrına ahāli-i Đslamdan men’-i pür-def’idir ki, ol makūle hasm-ı
kavīnin def’i kırk yıl kāmil tedārik isterdi ve ol zümre mā-beyninde kibār u sığār
ve kāffe-i a’yān-ı büzürgvār – ‘iyāzen billāh – ne cefālar çekdi. Kanı
dökülmeyüb sağ kurtulanlar dahī bīmār u zerāne kanlar yutaydı ve askerine gāh
sa’ādetle ve gāh kerāmetle ve gāh velāyetle i’tikād viren Hāricī’nin hānedān-ı
devleti ateşgede-i gebrān gibi gitdikçe kuvvet ve işti’āl bulub söyündürmesi niçe
rūzgār harb u kıtāl ve iştiğāl icāb iderdi. 1699
Celalzāde’s view was not different. In his Selim-nāme Celalzāde says that
“during the reign of Bayezid II, the viziers were not acquainted with necessary vision
and knowledge in order to govern the country successfully. Moreover, they were
defective in terms of religious purity and because of this, the conditions of the country
worsened day by day. If Sultan Selim did not ascend to the throne, the country of Rūm
(mülk-i Rūm) would have been (inevitably) lost. (Merhūm Sultan Selim Han padişah
olmasa mülk-i Rum elden gitmiş idi.)” 1700
In the years until Selim executed Ahmed in 1513 and finished the civil war,
Anatolian population and the provincial administrators were in a complete turmoil and
confusion. On one side, for the state officials and local authorities it was hard to openly
1698 ALI, p. 1071.
1699 ALI, pp. 1053-4.
1700 CLZ, p. 253.
501