Nieuwe Nederlanders op het Gymnasium - Kortlopend ...

Nieuwe Nederlanders op het Gymnasium
Nederlandse zelfstandige gymnasia willen meer begaafde migrantenleerlingen en leerlingen
uit achterstandswijken trekken. De Stichting het Zelfstandig Gymnasium, het samenwerkingsverband
van zelfstandige gymnasia in Nederland, zegt af te willen van de situatie
waarin leerlingen op de bij hen aangesloten middelbare scholen voor het grootste
deel bestaan uit mensen van hetzelfde milieu. Op de meeste zelfstandige gymnasia is het
percentage migrantenleerlingen beneden de twee procent. Ook het aantal leerlingen uit
achterstandswijken is zeer gering. De Stichting streeft ernaar om begaafde leerlingen uit
de genoemde doelgroepen de kans te geven ‘tot de intellectuele elite te gaan behoren’
want de gymnasia geven kwalitatief goed onderwijs en ‘dat gunnen wij aan alle leerlingen’,
zo is de gedachte. Op basis hiervan hebben scholen gezocht naar maatregelen om de
instroom van de betreffende doelgroepleerlingen te bevorderen en te voorkomen dat
zij het gymnasium voortijdig gaan verlaten, maar in plaats daarvan met hun gymnasium
opleiding verder gaan studeren aan een universiteit. Voor meerdere zelfstandige gymnasia
is deze redenering aanleiding geweest om projecten op te zetten om de instroom van
leerlingen uit deze doelgroepen te bevorderen en de uitstroom te verminderen. Daarbij is
ook het belang onderkend van eventuele binnensschoolse en schoolculturele aspecten die
leiden tot een geringere participatie van begaafde doelgroepleerlingen aan de zelfstandige
gymnasia. Vanuit dit perspectief heeft het Christelijk Gymnasium Utrecht (CGU) een aanvrage
ingediend voor een Kortlopend Onderwijs Onderzoek naar te nemen maatregelen
in dit verband, waarbij zij met name wil kijken naar de mogelijkheden in het veranderen
van het ‘verborgen curriculum’, bijvoorbeeld in het pedagogisch-didactische handelen van
docenten, het curriculum, het cultuurspecifi eke taalgebruik, de omgangsvormen, et cetera.
Met het oog hierop is een analyse verricht via een ‘hernieuwde’ studie van de opbrengsten
van het onderzoek naar het verborgen curriculum. Daarbij is niet zozeer gekeken naar de
inmiddels sterk gedateerde beschouwingen van macro-sociologische aard, maar met name
de aandacht gericht op de micro-sociologische en onderwijskundig relevante empirische
studies op dit gebied.
Daarnaast wordt aandacht besteed aan de actuele ‘geïndividualiseerde’ benadering van
de bevordering van ‘latent talent’ door de scholen. In het onderzoek is ditmaal gekozen
voor een kwalitatieve onderzoeksaanpak waarbij zoveel mogelijk ‘ingezoomd’ is op de
verschillende ‘betekenissen’ die uiteenlopende groepen van betrokkenen geven aan deze
problematiek. In de resultatensectie van het onderzoek wordt uitvoerig en samenvattend
ingegaan op het scala van inspanningen dat verricht kan worden om doelgroepleerlingen
op deze scholen te krijgen en te behouden en op de specifi eke normatieve kenmerken van
het zelfstandig gymnasium, de aanwezige waardegerichte opvattingen van docenten over
bijvoorbeeld opvoeden, sociaal gedrag en multiculturaliteit en sociaal-cultureel relevante
praktijken in de school (het ongeschreven curriculum).